در داستان‌های باستانی فرهنگ سیلتیک درخت فندق با خرد و الهام مرتبط است و گفته شده این درخت با جادویی قدرتمند پوشیده شده است که می‌تواند انسان‌ها را به خود جذب کند. در اساطیر این قوم گفته شده قلمرو خدایان با ۹ درخت فندق از قلمرو انسان‌ها مرزبندی می‌شود این درختان که شاخه‌های بلندی دارند میوه خود را به دورن دریای نزدیکش می‌ریختند تا غذای ماهی‌های قزل‌آلا شود و به همین علت ماهی قزل‌آلا به عنوان نماد حکمت مطرح می‌شود.

در اساطیر یونانی هرمس (پیک و پیام‌آور خدایان) عصایی از جنس درخت فندق دارد که او را در سفرهایش یاری می‌بخشد. در ادامه بیشتر با این درخت آشنا می‌شویم و با هم یاد می‌گیریم که این درخت را چگونه پرورش دهیم.

همه چیز در مورد فندق

فندق درختی است که بیشتر به واسطه میوه مفیدش که از دیرباز ماده غذایی مناسبی برای انسان و حیوان بوده است، کشت می‌شود این میوه در بسیاری از فرهنگ‌های بشری با خرد، پند و الهام در ارتباط بوده است. فندق معمولی با نام علمی avellana است و از خانواده‌ی توس betulaceae به شمار می‌رود.

نام فندق به آجیل‌های هر گونه از جنس corylus اطلاق می‌شود ولی در محیط‌های تجاری اغلب با نام c.avellana مطرح می‌شود. در زبان انگلیسی فندق را با نام hazel می‌شناسند.

واژه فارسی فندق به نظر می‌رسد از واژه پارسی باستانی پندوک یا بن‌دوک (درون خالی) اقتباس شده باشد همچنین نام علمی آن یعنی avellana از شهر Avella در ایتالیا گرفته شده است.

فندق معمولا درختچه‌ای است که ارتفاع آن بین ۳ تا ۸ متر است. اما در شرایط مطلوب گاهی قامتش به حدود ۱۵ متر هم می‌رسد. برگ‌های این درخت برگریز، گرد، نرم در اندازه ۶ تا ۱۲ سانتی‌متر است که به روی ۲ سطح کرکدار و با حاشیه دو دندانه است. گل‌ها بسیار سریع همگام با آمدن بهار و قبل از رویش برگ‌ها تولید می‌شوند.

این شکوفه‌های دوجنسیتی هستند نرها به رنگ زرد کم رنگ در حدود ۵ تا ۱۲ سانتی‌متر و ماده‌ها بسیار کوچک در حدی که در جوانه‌ها پنهان می‌شوند و رنگ قرمز روشنی دارند و حدودا اندازه‌شان ۱ تا ۳ میلی‌متر است. میوه یک مغز خوراکی است که در خوشه‌های ۱ تا ۵ تایی با هم تولید می‌شوند هر مهره در یک پوسته که حدود سه چهارم مغز را در برمی‌گیرد.

مهره‌ها کروی تا بیضی شکل است و به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای است که حدود ۷ تا ۸ ماه پس از گردافشانی به رشد کامل می‌رسد. فندق معمولی برای استفاده از آجیل آن در اروپا، ترکیه و ایران کشت می‌شود، ترکیه بزرگترین تولید کننده فندق در جهان است که بیشترین فندق مصرفی جهان را تولید می‌کند.

استان گیرسون قطب تولید فندق در ترکیه به شمار می‌رود که حدود ۷۵ درصد ار تولیدات جهانی فندق را پوشش می‌دهد. در ایران هم مهم‌ترین منطقه برای تولید فندق ناحیه اشکور رحیم‌آباد و شهرستان تالش است.

:در ایران دو زیر گونه بومی فندق وجود دارد

1.Corylus avellana
این گونه فندق بومی اروپا و آسیای صغیر و قفقاز است و در جنگل‌های ارسباران و آستارا و طوالش و دینوچال و طارم و زنجان و اردبیل بین استپ و جنگل همچنین در جنگل‌های گلی داغ به حال بومی دیده می‌شود و تصور می‌رود که در ارتفاعات هزار جریب نیز یافت گردد. پایین‌ترین حد ارتفاع آن در ارتفاعات یکصد متری دینوچال مرتفع‌ترین نقطه‌ای که می‌روید در گردنه حیران اردبیل و در ارتفاع ۱۶۰۰ متری است.
این گونه درخت کوچک یا درختچه‌ایست با ارتفاع ۵ متر با جوانه‌های تخم مرغی شکل برگ‌های آن تقریباً گرد یا تخم مرغی پهن با نوکی کوتاه و کشیده قاعده‌ای قلبی و نامتقارن و دندانه‌هایی نامنظم یا لوب‌دار است. پشت آن کرکدار و ابعاد آن سانتی‌متر تا ۱۰ سانتی‌متر و ۶ سانتی‌متر تا ۱۳ سانتی‌متر و طول دم برگ آن ۱۵ میلی‌متر با کرک‌های غده‌ای است.
شاتون‌های نر فندق منفرد ۵ تا ۶ سانتی‌متر طول و گریبانه یا برگه میوه آن اصحکامی شکل برگی و در سمت تحتانی آن غده‌ای و انتهای لوب‌دار است. میوه آن گرد یا شبه تخم مرغی و کارن‌دار با ابعاد یک و نیم تا دو سانتی‌متر است. نام فارسی آن فندق و نام محلی آن در ارس باران و اردبیل فندخ می‌باشد. در کتب پیشین به نام‌های جلوز، گلوز،بدوق، شجرالبندق ذکر شده است.

2.Corylus colurna

این گونه در اروپای شرقی و قفقاز انتشار دارد و اخیراً به وجود آن در لاهیجان و ده بالای یزد در ارتفاع ۲۰۰۰ متر از سطح دریا پی برده‌اند. در باغ گیاه شناسی دانشکده کشاورزی کرج نیز کشت شده.
درختی است بزرگ با ارتفاع ۲۵ متر می‌رسد تاج آن هرمی پوست تنه آن خاکستری کمرنگ جوانه‌های آن تخم مرغی است. برگ‌هایش تخم مرغی یا گرد با نوک کشیده کوتاه قاعده فلسی و حاشیه‌ی آن دارای دندانه‌های مضاعف است. ابعاد آن تا ۱۲ سانتی‌متر در تا ۱۵ سانتی‌متر و دم برگ آن خزی غده‌ای به طول تا ۳ سانتی‌متر است. شاتون نر آن ۶ تا ۱۲ سانتی‌متر طول داشته و گریبانه میوه‌ی آن دارای لوب‌های باریک با بریدگی عمیق و اره‌ای با کرک‌های غده‌ای پراکنده است و ابعاد میوه آن مانند گونه‌های دیگر است.
این فندق دارای چوب زیبای صورتی رنگ است و برای کارهای ظریف و هنری به کار می‌رود.

از انواع فندق‌ها می‌توان به بارسلونا، باتلر، انیس، ایستاریکی، نورتامتون، آنا، سلف هاسگر(پوست آزاد)، رقم اسکینر و توند اجنیتل اشاره کرد.

بیا باهم درخت فندق بکاریم

برای کاشت فندق از روش‌های قلمه، خوابانیدن، پیوند و ریزازدیای استفاده می‌شود. فندق را نباید در مناطق سردی که در سرما در خاکش دائمی است کاشت. بهترین مکان برای کاشت فندق مناطقی است که بارندگی متداول و مناسب دارد و خاکش خنثی و کمی اسیدی با ph 6 است و باید بسیار حاصلخیز و دارای زهکشی مناسب باشد.

فواید دیگر فندق

برگ‌ها غذای بسیاری از حشرات از جمله لپیدوپترها، پروانه حشره‌دار و... هستند میوه فندق برای تغذیه انسان و حیوان کاربرد دارد. فندق برای درمان بیماری‌های کمبود آهن و کم خونی مفید است از قدیم از چوب فندق برای ساخت پرچین خصوصا در مزارع انگلستان استفاده می‌شود. علاوه بر مصرف خوراکی، روغن فندق در عطرسازی، نقاشی و جنبه درمانی کاربرد دارد.

در این مقاله در مورد درخت فندق بیشتر از پیش مطالبی را آموختیم شما همراه روستاگل نظر خود را با ما در مورد این درخت به اشتراک گذاشته و ما را به دوستان خود معرفی کنید تا باهم به طبیعت کمک کرده و در حفظ آن کوشا باشیم.