در برخی از مناطق کشور عزیزمان ایران مردم محلی گیاه کلزا را پرورش می دهند ما در روستاگل با هدف آشنایی هرچه بهتر شما عزیزان با طبیعت و حفظ منابع زیست محیطی اطلاعاتی را در خصوص این گیاه گرد هم آورده ایم با ما همراه باشید.

دانستنی های گیاه کلزا

کلزا با نام علمی Brassica napus عضوی از خانواده ی Brassicaceae، گیاهی گل دار به رنگ زرد روشن است. این گیاه تا ارتفاع یک متر رشد میکند. گیاه کلزا سومین منبع بزرگ روغن نباتی است و دومین منبع بزرگ کنجاله ی پروتئینی در جهان پس از سویا است.

گیاه کلزا برای تولید روغن های گیاهی خوراکی، خوراک دام و بیودیزل کشت میشود. این گیاه عمدتا برای دانه های روغنی آن کشت میشود که به طور طبیعی حاوی مقادیر قابل توجهی اسید اروسیک است. روغن گیاه کلزا می تواند حاوی۵۴ درصد اسید اروسیک باشد. روغن گرفته شده از دانه های این گیاه، معروف به روغن کانولا یا روغن کلزا با اسید اروسیک کم، توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده ایمن شناخته شده است. روغن کانولا حرارت ۲۲۰ درجه ی سانتی­گراد را بدون تغییر کیفیت تحمل می­کند.

همچنین، اسید اروسیک دارای مصارف صنعتی است زیرا شکستن باند اتیلنی آن اسید براسیلیک تولید میکند که در تولید نایلون کاربرد دارد. روغن کلزا در صنایع صابون سازی، پلاستیک سازی، لاستیک سازی و همچنین، به عنوان روان کننده در دستگاههای صنعتی و به دلیل تحمل حرارت بالا در موتور جت کاربرد دارد.

فرآوری این گیاه برای تولید روغن، کنجاله ی کلزا را به عنوان یک محصول جانبی تولید میکند. این خوراک بیشتر برای تغذیه ای گاو استفاده میشود اما، برای خوک و طیور نیزکاربرد دارد. با این حال، سطوح بالای اروسیک اسید و گلوکوزینولات ها در روغن طبیعی گیاه کلزا به طور قابل توجهی ارزش غذایی آن را برای خوراک دام کاهش میدهد. در چین، کنجاله ی کلزا بیشتر به عنوان کود خاک به جای خوراک دام استفاده میشود.

روغن کلزا عنوان بیودیزل، مستقیماً در سیستم های سوخت گرم یا مخلوط با تقطیر های نفتی، جهت تأمین انرژی وسایل نقلیه، دستگاههای صنعتی و به دلیل تحمل حرارت بالا در موتور جت کاربرد دارد.

دانه ای کلزا به همراه نمک برای درمان سرطان مفید است. و روغن آن باعث تقویت پوست و درمان رماتیسم میشود‌. عصاره ی ریشه ای گیاه کلزا برای بهبود بیماری های تنفسی کاربرد دارد. زادگاه اصلی این گیاه شمال آسیا و شمال اروپا است. و از طریق کاشت بذر تکثیر میشود.

چطور گیاه کلزا را پرورش دهیم

این گیاه دارای دو تیپ رشدی بهاره و پاییزه است. کاشت پاییزه در مناطق سرد از اواخر شهریور و در مناطقی که هوای گرم‌ تری دارند، در نیمه آبان با شروع بارندگی‌ های پاییزه آغاز می‌شود.

کشت کلزا در زمین های زراعی زیر نور مستقیم خورشید صورت میگیرد.

مرسوم ترین روش آبیاری این گیاه، آبیاری بارانی است. روش قطره ای هم یکی از بهترین و کم مصرف ترین انتخاب هاست. کلزا در کشت زمستانه به ۶۰۰ تا ۸۰۰ میلی متر و در کشت بهاره به ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلی متر آب در طول دوره ی رشد نیاز دارد. محیط مرطوب را می پسندد پس از آبیاری زیاد خودداری کنید.

آبیاری باید با توجه به شرايط محيطی، ميزان بارش باران، دمای محيط ، ميزان تبخير و نوع رقم کلزا انجام شود. رطوبت گیاه نباید به کمتر از ۶۰ درصد برسد.

بهترین دما برای جوانه زنی این گیاه ۱۰ درجه ی سانتیگراد است. دمای مطلوب برای رشد این گیاه۲۱ تا ۲۵ در جه ی سانتیگراد است. کلزا در دماهای زیر صفر حساسیت زیادی از خود نشان میدهد.

شرایط خاک باید منجر به تسریع جوانه‌ زنی و استقرار بهتر گیاه در خاک شود و در برابر علف های هرز مقاومت داشته باشد. این گیاه با انواع خاک سازگاری دارد اما مناسب ترین انتخاب برایش خاک با زهکشی مناسب و سرشار از مواد آلی است.

زمان برداشت با مشاهده رنگ دانه‌ ها تعیین میشود. وقتی غلاف‌ ها به رنگ زرد در آیند میتوان آن ها را برداشت کرد. برداشت به موقع مانع از خرد شدن دانه‌ ها میشود.

لازم است گیاه را از هجوم علف های هرز و آفاتی مثل، سوسک گرده خوار و انواع شته، انواع کنه ها و ... حفظ کنید.

در اینجا با گیاه کلزا و خواص آن آشنا شدیم چنانچه شما دوستداران روستاگل این گیاه را در محل زندگی خود پرورش می دهید نظرات و تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.