به تمنای تو ای نسترن آرای بهشت

پای تا سر همه آغوش و کنار است بهار

حزین لاهیجی

شما هم مثل من به گل نسترن علاقه دارید؟

آیا می‌دانید چند نوع گل نسترن در جهان وجود دارد؟

از نسترن وحشی چه می‌دانید؟

با روستاگل همراه باشید تا در این مقاله راجع به گیاه زیبای نسترن بیشتر بدانیم.

نسترن زیبای رنگارنگ!

نسترن با نام علمی Rosa canina ، درختچه اى است زیبا و مقاوم که اصل و منشأ ایرانى دارد.

پایه هاى وحشى آن از دیرباز در کوهپایه ها وجود داشته وبومی اروپا، آسیای باختری و شمال خاوری آفریقا است و در حال حاضر نیز زینت بخش دامنه‌هاى سبز مناطق کوهستانى است. در واقع گل سرخ‌هاى امروزى نسل‌هایى از نسترن‌هاى وحشى هستند که اصلاح شده و به صورت پرورشى درآمده‌اند.

نسترن در فصل بهار غرق در گل مى‌شود و خانه را جلوه دیگرى مى‌بخشد. ضمنا پایه بسیار مقاومى براى پیوند انواع رُزهاى رنگ به رنگ و زیبا است. نسترن گیاهی مقاوم است و برای کاشت در شرایط اقلیمی کشور ما کاملا مناسب است.

انواع گل نسترن

از مهمترین انواع گل نسترن می‌توان به نسترن رونده، نسترن فرانسوی، نسترن کوهی یا وحشی و نسترن زرد اشاره کرد.

۱.گل نسترن رونده :

به صورت درختچه‌ای پر از گل‌های ریز است و ارتفاع آن بین ۱ تا ۵ متر است و در صورت شرایط محیطی مناسب حتی می‌تواند از این هم بلندتر شود.

برای نگهداری و پرورش نسترن رونده، حتما نیاز به قیم و تکیه گاه است تا گل فضای کافی برای رشد و دریافت نور خورشید را داشته باشد. ساقه‌های باریک و تیز این گیاه به بالارفتن این گل از قیم کمک می‌کنند و به همین دلیل اغلب از این گل برای تزئین دیوار باغ‌ها، طراحی فضای سبز، پوشش روی درب‌ها و تزئین درب ورودی تالار و ویلا‌ها استفاده می‌شود. نسترن رونده مقاوم به شرایط نامساعد آب و هوایی و مقاوم به سرمای زمستانه است.

رنگ گلبرگ‌ها در نسترن رونده؛ صورتی کمرنگ با پنج گلبرگ و به صورت خوشه‌ای است و برگ‌ها به شکل پر با ۵ تا ۷ برگچه هستند و ساقه‌های آن پر از تیغ‌های ریز است. میوه گل نسترن رونده اندازه‌ای بین ۱/۵ تا ۲ سانتیمتر دارد و به رنگ نارنجی مایل به قرمز است و از خواص درمانی آن در طب سنتی برای درمان بیماری‌هایی مانند تقویت قلب، دفع سنگ کلیه، آرامش اعصاب و تقویت سیستم ایمنی بدن استفاده می‌شود.

۲.نسترن فرانسوی:

از دیگر انواع گل نسترن، گل نسترن رونده فرانسوی است. این گل، بیشتر به رنگ قرمز تا صورتی پررنگ است و عطر خوبی دارد و به همین دلیل طرفداران زیادی در سراسر جهان دارد. البته توجه داشته باشید که انواع گل نسترن و گل ساناز همگی از جنس و خانواده رز‌ها هستند و تفاوتی با یکدیگر ندارند و این تفاوت نام‌ها در کشور ما روی این گل‌ها گذاشته شده است.

نسترن فرانسوی به صورت درختچه‌ای خزاندار و گسترده با ساقه‌هایی خاردار با خار‌هایی تیز دیده می‌شود. کشت این گونه در مناطق بادخیز توصیه نمی‌شود، زیرا وزش باد‌های سنگین علاوه بر شکستن شاخه‌های ظریف و بهم ریختن شکل گلبرگ‌ها، سبب افزایش تبخیر و تعرق و پژمردگی گیاه می‌شود

۳.نسترن کوهی یا نسترن وحشی:

نسترن کوهی که علاوه بر زیبایی به دلیل خواص فوق‌العاده‌اش در درمان بیماری‌ها شهرت دارد، گیاهی درختچه‌ای و چند ساله است و بطور خودرو در مناطق خشک روی صخره‌ها و حتی در بوته‌زار‌ها می‌روید. در کشور ما این گل در بیشتر مناطق مانند قزوین، ارتفاعات البرز، جنوب کشور، سهند، نیشابور کوه دنا، کرج، لرستان، اراک، همدان، گرگان، مازندران، گیلان، آذربایجان، کرمانشاه، زنجان، اصفهان، بختیاری، فارس، کرمان، کردستان به طور خودرو می‌روید.

ارتفاع نسترن کوهی متفاوت و بسته به شرایط اقلیمی محل رویش از ۰/۵ تا ۳ متر است. گل‌های این گیاه معطر و به قطر ۲-۸ سانتی متر بوده و به دنبال یکدیگر بر روی ساقه ظاهر می‌شوند. برگ‌ها مرکب شانه‌ای و دندانه دار هستند و هر برگچه صاف و کبود رنگ بوده، گاهی روی رگبرگ کمی کرک وجود دارد.

۴. نسترن زرد:

نسترن دیگری به نام نسترن زرد یا رزا موشاتا است که در مناطق کوهستانی کشورمان به ویژه کردستان می‌روید. این گونه نسترن قادر به تحمل شرایط سخت اقلیمی است و گیاهی است که بافت نامناسب و خاکی با PH بالا را به خوبی تحمل می‌کند.

خواص درمانی نسترن:

قوزه (میوه) نسترن که تاجیک‌ها به آن خوج می‌گویند شامل برخی از آنتی‌اکسیدان‌ها است. بعلاوه، این میوه، بخاطر دارا بودن ویتامین سی در سطح بالا، در تهیه شربت، چای و نوعی مربا استفاده می‌شود. در بلغارستان گلبرگ‌ها را در تهیه شراب شیرین بکار می‌برند. در طبّ سنتی اتریش جوشیده میوه نسترن برای درمان عفونتهای ویروسی، نارسایی‌های کلیوی و مجاری ادراری مورد استفاده بود.

نسترن در طبّ سنتی ایران مورد توجه خاصی است. برای مثال، خواص زیر برای عرق نسترن ذکر شده است:

تقویت‌ کننده قلب و اعصاب آرامبخش و رفع خستگی

برطرف‌کننده عوارض کمبود ویتامین سی

درمان ورم کلیه

درد معده و اسهال

دفع سنگ کیسه صفرا

رفع بی خوابی

میوه گل نسترن دارای ویتامین C ترکیبی از آسکوربیک اسید و هیدرو اسکوربیک اسید است ویتامین C میوه خشک شده که در بازار هست به مرور زمان از بین می‌رود پس حتماً این میوه را تازه مصرف نمایید تا ویتامین C زیادی وارد بدنتان شود.

این گیاه دارای ویتامین‌های A1، B1، B2، B3 و K می‌باشد چای میوه گل نسترن برای بیماری‌های عفونی بسیار مفید است.

میوه گل نسترن هیچ عوارض خاصی ندارد و تا الان هیچ گزارشی دراین مورد در جهان کسی دریافت نکرده است افرادی که بیماری تنفسی دارند شاید آلرژی برای این افراد ایجاد نماید.

مهم‌ترین خواص این میوه مسکن درد، درمان اسهال، ملین و ضد یبوست، مقوی اعصاب، ضد کرم، سرشار از ویتامین ث است دمنوش میوه گل نسترن برای بیماری‌های دهان و لثه بسیار مفید است.

بهتر است از میوه گل نسترن مربا تهیه نموده و افرادی که یبوست دارند در وعده‌های صبحانه از این مربا استفاده نمایند.

نسترن در نواحی

در منطقه ارسباران آش نسترن غذایی محبوب است. نسترن وحشی را خیس کرده بعد از سه روز از آبکش رد می‌کنند. آب آبکش شده را جوشانده و کفّ آن را می‌گیرند. بعد برنج را اضافه می‌کنند. بعد از اینکه برنج پخت حبوبات پخته شده، میوه خشک را اضافه کرده بعد از یک ربع ساعت رشته و روغن را اضافه می‌کنند. وقتی که رشته پخت، آش آماده است.

در منطقه‌ای که شما زندگی می‌کنین چه نوع نسترنی رشد می‌کند؟ آیا تا به حال از خواص درمانی نسترن بهره برده‌اید؟ برای دیدن دیگر گیاهان دارویی و خواصشان قسمت نشو و نما سایت را ملاحظه فرمایید.