بلوط‌های هیرکانی را چقدر می‌شناسید؟

گونه‌های بلوط هیرکانی را از نزدیک دیده‌اید؟

نام این گونه‌ها را می‌دانید؟

با این مقاله در روستاگل همراه باشید تا با این چند گونه‌ی خاص آشنا شویم و بدانیم بلوط‌های هیرکانی این گونه‌های شگفت‌انگیز چه داستانی دارند.

انواع بلوط‌های هیرکانی:

روبور-این گونه در زاگرس هم موجود است (Quercus robur)
بلند مازو (Quercus castaneifolia)
سفید مازو (Quercus petraea)
اوری (Quercus macranthera)
دارمازو (Quercus infectoria)

بلوط روبور:

بلوط روبور در آذربایجان غربی در برده‌سو و سیلوانا در رضاییه و در اطراف خوی می‌روید و از مشهد نیز نام برده شده است. 

این درخت برگریز درختی است بزرگ، پوست تنه آن قطور، جوانه‌هایش کوتاه، شبه تخم‌مرغی با نوک کند و گوشوارک آن ریزان است. برگ‌هایش گرد و یا و یا واژتخم‌مرغی لوب‌دار، گاهی دندانه‌دار، صاف و یا گاهی با پشت خزی است و رنگ آن کبود مایل به سبزی است. طول دم‌برگ این درخت ۲۵-۵ میلیمتر و طول پهنک آن به ۱۵ سانتیمتر بالغ می‌گردد. برگ‌ها از نظر ظاهری از سبز ملایم و روشن در بهار، و سبز پررنگ در تابستان، و زرد، سبز، نارنجی و قهوه ای در پاییز متغیر است.

پیاله میوه نیم کروی و تشتکی شکل است. فلس‌های آن کوتاه و قطور می‌باشد و طول پایک آن ۱۰-۲ سانتیمتر و طول میوه آن ۴ سانتیمتر است.

بلوط بلند مازو:

درخت بلند مازو مخصوص جنگل‌های قفقاز و خزر می‌باشد و در جنگل‌های شمال از جلگه‌های ساحلی دریای خزر تا ارتفاعات فوقانی و از جنگل‌های گلی داغ و گلستان و گردنه چناران تا آستارا کشیده شده است و جامعه‌ای خالص و یا مخلوط با ممرز تشکیل می‌دهد و در ارتفاعات مینودشت تا ۲۱۰۰ متر از سطح دریا بالا می‌رود.

بلندمازو درختی است بلند قامت که ارتفاع آن به ۴۰ متر بالغ می‌شود و قطر برابر سینه آن به ۳/۵ متر می‌رسد، در درختان کهنسال در پایین تنه درخت گورچه‌هایی ظاهر شده و مقطع تنه آن‌ را سینوسی می‌سازد.

شاخه‌های جوان آن گوشه‌دار، کند و کمی خزی است که به تدریج صاف می‌شود و دارای عدسک‌های کوچک متعدد و برجسته است. جوانه‌هایش شبه تخم‌مرغی کند و با فلس‌های تخم‌مرغی کند و خزی است که با گوشوارک‌های باریک نخی احاطه شده‌اند. برگ‌هایش در زمستان خزان می‌کند و دارای دم‌برگی به طول ۲-۱ سانتیمتر است.. شکل پهنک آن کم و بیش مشابه برگ شاه بلوط است، بیضی کشیده یا نیزه‌ای با انتهای تیز کشیده و قاعده گوه‌ای، حاشیه آن دارای ۱۲-۸ جفت دندانه‌های درشت منظم، تیز مسطح و موکرونه است و با سینوس‌های گردی از یکدیگر جدا شده‌اند و گاهی هم دندانه‌های موجدار، کوتاه و پهن می‌باشد.

میوه آن بیضی شکل کشیده موکرونه و ناف آن کمی محدب است و ثلث آن در داخل پیاله قرار دارد.

پوست تنه بلند مازو و حتی برگ آن دارای مقدار زیادی تانن است که می‌توان از آن استخراج نمود و به مصرف چرم‌سازی رسانید.

چوب بلندمازو سخت، محکم و غیرقابل نفوذ است و برای تهیه تخته بشکه بکار می‌رود و در مصارف روستایی برای ساختن در و پنجره و ستون و تیر ساختمان مصرف می‌شود همچنین در ساختن انبار برنج پ تهیه لت جهت پوشش ساختمانهای روستایی به کار می‌رود.

نام‌های محلی آن عبارت‌اند از بلند مازو (لاهیجان و عمارلو و دیلمان)، مازو، میزی، موزی(در گیلان و مازندران و گرگان)، سیاه مازو(کجور)، اشپر( اطراف رشت)، پالوط(آستارا)، مایزو(طوالش) 

بلوط سفید مازو:

این گونه بلوط در جنگل‌های شمال کشور از گرگان تا گیلان امتداد یافته و معمولا با جنگل‌های زربین هم‌جوار است. در ایران در دره تالار، در ارتفاعات گدوک و در نور و کجور و سیاه بیشه و جنگل‌های هرزوبل دیده می‌شود و به طور کلی می‌توان گفت که در ایران و قفقاز و در محیطی مناسب برای کشت زیتون و بلوط چوب پنبه ای چنانچه اسیدتیه خاک مناسب باشد می‌رویدو در اقلیم مدیترانه‌ای جای بلوط چوب پنبه‌ای را که طالب محیط غیر‌آهکی است می‌گیرد.

سفید مازو درختی است بزرگ با شاخه‌های خزی و جوانه‌های صاف و قهوه‌ای رنگ روشن و نوک کشیده. پوست آن شیاردار و روشن است.

گوشوارک‌های آن زود می‌ریزد. برگ‌هایش چرمی است شکل ‌آن بیضی یا واژتخم‌مرغی با ۱۲-۷ لوب کوتاه. روی برگ‌ صاف و برنگ سبز تیره است و پشت آن سبز روشن و دارای کرک‌های ستاره‌ای کوتاه است و در طول رگبرگ‌های فرعی آن کرک‌های ساده و بلند دیده می‌شود و ابعاد آن ۱۰-۸*۵-۴/۵ سانتیمتر است.

گل‌آذین نر آن شاتون طویل و گل آذین ماده تقریبا شامل یک گل با پایه کوتاه و به طول ۱/۵-۰/۵ سانتیمتر می‌باشد. پیاله میوه نیم کروی و قطور به قطر ۱/۸-۱/۵ سانتیمتر و به طول ۱/۵-۱ سانتیمتر است و با فلس‌های خاکستری مخملی پوشانده شده است.

نام محلی آن در حسن‌آباد دشت نظیر سفید مازو و سفید بلوط می‌باشد.

بلوط اوری:

درخت اوری مخصوص ارتفاعات زیاد و مرزهای فوقانی جنگل‌های خزر می‌باشد و در اغلب جنگل‌های شمال از ارسباران تا گرگان دیده می‌شود.

حداقل ارتفاع آن از سطح دریا در دره زرین‌گل گرگان در ۱۸۰۰ متر و حد اعلای آن در کلاردشت و پل زنگوله در ۲۴۰۰ متر مشاهده شده است.

درختی است با قامتی بلند که به ارتفاع ۲۵ متر نیز می‌رسد. شاخه‌های یک ساله و دو ساله و جوانه‌ها، دم‌برگ گوشوارک و پشت پهنک و پایک گل و پیاله میوه آن را کرک‌های خزی یا نمدی پرپشت پوشانده است.

گوشوارک‌هایش باریک و نخ‌مانند است و دم‌برگ آن کوتاه به طول ۱۵-۵ میلیمتر می‌باشد. برگ‌هایش چرمی واژتخم‌مرغی با قاعده قلبی یا گرد یا گوه‌ای و با ۱۰-۷ لوب سینوسی کوتاه و گرد گاهی دندانه‌دار می‌باشد و گاهی هم لوب‌ها بلندتر و با انتهایی تیز دیده می‌شوند، روی برگ سبز تیره و پشت آن نمدی انبوه کمی آجری و ابعاد آن ۲۰-۸*۱۱-۵ سانتیمتر است.

نام‌های محلی آن عبارتست از اوری( در درفک، جواهردشت و رامسر)، کوری(رامسر)، اورو(در شارود طالش)، پاچه مازو(در لاهیجان)، ترش مازو(در کتول)، پالط(در ارسباران)، دمبل موزی(درسوادکوه)

بلوط دارمازو:

درخت دارمازو در کردستان و سردشت می‌روید و دارای واریته‌های چندی است. درختی است متوسط با ارتفاع ۶ متر یا بیشتر. پوست تنه آن خاکستری و ترک خورده است. شاخه‌های تازه آن معمولا زاویه‌دار و در زیرگونه‌هایش با کرک‌های سفید یا زردرنگی پوشیده شده که به تدریج صاف می‌گردد.

جوانه‌هایش شبه تخم‌مرغی کند و با فلس‌های تخم‌مرغی صاف یا کرک‌دار است. برگ‌هایش چرمی و در زمستان خزان می‌کند شکل آن کشیده یا تخم‌مرغی کشیده یا واژتخم‌مرغی کشیده است. روی برگ‌ صاف و براق و پشت آن کرکدار است که رفته رفته کم و بیش صاف و کبود یا پریده رنگ می‌گردد. دم برگ معمولا صاف است ولی به ندرت خزی است.

پایک میوه آن خیلی کوتاه است و به ندرت به یک سانتیمتر می‌رسد و حامل یک و گاهی دو یا سه میوه است میوه آن در یک سالگی می‌رسد.

نام‌های محلی آن در سردشت و کردستان دارمازو، مازودار، داری مازو و مازو می‌باشد. درختان دار مازو در اثر نیش حشرات مختلف فراورده‌های مختلفی به وجود می‌آورد که از لحاظ اقتصادی حائز اهمیت است.

این هم از درختان بلوط هیرکانی که در این مقاله برای شما جمع‌آوری شدند. شما عزیزان می‌توانید به نام خود و عزیزانتان به زمین درخت از جمله بلوط هدیه کنید. از اینجا اقدام بفرمایین.