می‌دونستید لیمو ترش در درمان روماتیسم مفید است و عضلات معده و روده رو تقویت می‌کند؟

این بار می‌خواهیم در مورد درخت لیمو ترش و میوه‌ی آن صحبت کنیم و از خواص شگفت‌انگیز آن با خبر شویم. روستاگل با کاشت درختان میوه در رویشگاه ها، حامی طبیعت است برای آگاهی از حال درختان کاشته شده به قسمت داشت مراجعه کنید.

دانستنی‌های درخت لیموترش

لیمو ترش یا به اختصار ليمو limon، بومی هند بوده و تیره‌ی آن سُدابیان است، نام علمی لیمو ترش Citrus limon است و در خانواده‌ی افراسانان قرار می‌گیرد.

لیمو میوه‌ای است که از همه قسمت‌های آن، آب لیمو، پوست لیمو، گوشت لیمو استفاده می‌شود. لیموها را بیشتر به علت آب آن‌ها پرورش می‌دهند و در آشپزی نیز از پوست و گوشت لیمو استفاده می‌شود. طعم ترش لیمو به دلیل مقدار زیادی اسید سیتریک موجود در آن است شاخه‌های درخت لیمو بلند و برگ‌های آن پهن و سبز مات و بیضوی است. دم‌برگهای درخت لیمو واضح و اندکی بال‌ دارند.

قابلیت کاشت به صورت بونسای در گلدان را نیز دارد. درختان جوان میوه و گل بیشتری را نسبت به درختان کهنسال تولید می‌کنند.

گل‌های زیبایی را در اواخر فصل زمستان و بهار تولید و منظره زیبایی را نمایان می‌کند. گل‌های این گیاه به رنگ ارغوانی هستند که مرکز سفید رنگی دارند که معطر هستند که دارای گل‌آوری مداومی است به این صورت که همیشه میوه، برگ و گل دارند و دارای برگریزان کمتری هستند که اصولاً به آن درختی کم خزان پذیر گفته می‌شود. برای کاشت در مناطق گرمسیری و آب و هوای مدیترانه‌ای مناسب است.

دارای تاج پوششی به قطر 4 تا 5 متر است که ارتفاع درخت به 6 متر هم می‌رسد. استفاده از لیمو به هر غذایی طعمی خوشایند می‌بخشد، درخت لیمو دارای ارقام و واریته‌های مختلفی است، دارای شاخه‌های بلندی است که برخی از آن‌ها خاردار هستند. ریشه‌های قوی‌ای به رنگ سفید مایل به زرد دارد.

هند با تولید حدود ۱۶ ٪ در صدر کل تولید جهان، بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی لیموترش در جهان است. پس از آن به‌ترتیب مکزیک (۱۴٫۵ درصد)، آرژانتین ( ۱۰ درصد)، برزیل (۸ درصد) و اسپانیا با (۷ درصد) تولید می‌باشد.

موارد لازم برای پرورش درخت لیمو ترش

رطوبت، درختان ليمو ترش به طور كل و البته زمانی كه بالغ هستند دوره‌های كوتاه مدت خشكی را به خوبی تحمل می‌كنند اما برای توليد ميوه‌ی مناسب و بخصوص برای درختان جوانی كه تازه كشت شده‌اند می‌بايست برنامه منظم آبياری را در نظر گرفت.

برای درختان جوان تازه كشت شده بهتر است كه در طی ماه اول كاشت هر 3-2 روز يكبار نسبت به آبياری درخت اقدام كرد اما بعد از گذشت يك ماه، فاصله آبياری را افزايش داد و به هر هفته يكبار و يا هر 10 روز يكبار رساند.

درختان بالغ نيز به همين صورت هستند يعنی اگر نزولات آسمانی در حدی نيست كه نياز آبی گياه را فراهم كند هر 10 روز يكبار نياز به آبياری درختان بالغ است تا دچار ريزش غنچه و ميوه‌های كوچك و يا ريز شدن محصول توليدی و كم آب شدن آن نشود.

هنگام هر نوبت آبياری بهتر است كه خاک اطراف تنه گياه تا شعاع حداقل 30 سانتی‌متری و عمق 90 سانتی‌متری به خوبی مرطوب شود. اينكه چه ميزان آب لازم است تا در اين عمق نفوذ كند و آنرا مرطوب كند بستگی به بافت خاك دارد يعنی بافت خاک هر مقدار سبک‌تر باشد به دليل سرعت بيشتر نفوذ آب در خاک به حجم آب كمتری نياز داريم تا به عمق 90 سانتی‌متری برسد و در مورد خاک سنگين نيز به حجم آب بيشتری نياز است.

معمولا در خاک با بافت متوسط اگر سطح رويين خاک را در نظر بگيريم و روی اين سطح را با آب به ضخامت 8-7 سانتی‌متر بپوشانيم، اين حجم از آب برای نفوذ در عمق 90 سانتی‌متری و مرطوب كردن اين عمق از خاک كافی است همانطور كه درختان ليمو بهتر است خشكی نكشند، آبياری بيش از اندازه و مرطوب بودن خاک می‌تواند يكی از دلايل عدم گل‌دهی اين درختان باشد.

به همين دليل برخی از پرورش دهندگان ترجيح می‌دهند زمانی كه سطح خاک تا عمق 10-7 سانتی‌متری خشك شد، سپس اقدام به آبياری درختان ليمو كنند.

نور، درختان ليمو ترش را بايد در مكانی با نور كامل و مستقيم آفتاب كاشت يعنی در مكان كاشت بايد روزانه حداقل 8-6 ساعت نور مستقيم آفتاب وجود داشته باشد، كمبود نور از جمله دلايل ريزش گل‌ها و يا حتی در صورت شديد بودن اين مسئله عدم گل‌دهی درخت است.

البته نور بيش از اندازه و بيش از 12 ساعت در طی روز به خصوص در مناطقی كه تابستان‌های گرمی نيز دارند موجب سوختن نوک و حاشيه‌ی برگ‌ها و ريزش غنچه‌های گل می‌شود بنابراين در چنين مناطقی بهتر است كه گياه را در جايی بكاريم تا از سايه در طی بعد از ظهر برخوردار باشد.

درختان ليمو ترش به طور كل در مقايسه با ساير مركبات به سرما حساسيت بيشتری دارند اما در ميان آنان ليمو ترش شيراز تحمل بيشتری نسبت به سرما از خود نشان می دهد مثلا ليموترش مازندرانی دما را تا حدود 4- درجه تحمل می‌كند و بعد از آن برگ‌هايشان خواهد ريخت اما ليمو ترش شيراز در 5/6- اين اتفاق برايش روی می‌دهد و در 7- درجه سانتی‌گراد درخت از بين خواهد رفت.

اما توجه كنيد اگر بخواهيم آسيبی در اثر سرما به اين گياه وارد نشود بهتر است كه اصلا دما در طی زمستان زير صفر نزول نكند زيرا در چنين شرايط و دمایی، قطعا به گل‌ها و ميوه‌های جوان اين گياهان آسيب می‌رسد و از بين خواهند رفت.

درختان ليمو ترش همانند ساير درختان ميوه نياز سرمایی دارند تا بتوانند توانایی توليد گل و ميوه را بدست آورند و نياز سرمایی آنان 300 ساعت دمای زير 20 درجه است كه البته چندان هم سرد نيست و بهتر است كلمه هوای خنك را برای آن استفاده كرد البته برخی منابع علمی دمای مناسب برطرف شدن نياز سرمایی اين درختان را حدود 15 درجه اعلام كرده‌اند.

همچنين اين درختان به طور كل در مناطقی كه تابستان‌های نسبتا خنكی دارند بهتر رشد می‌كند و با تابستان‌های بسيار گرم سازگاری ندارد مگر اينكه از آبياری مناسب و همچنين محافظت از نور در طی بعد از ظهر برخوردار باشد.

درختان ليمو خاكی با زهكش خوب و كمی اسيدی نياز دارند. يعنی در مناطقی كه خاک گچی است (اسيديته بيش از 5/7) اين درختان رشد خوبی نخواهند داشت. همچنين اين درختان بخصوص ليمو ترش مازندارنی خاک‌های فقير را به خوبی تحمل كرده و در اين خاک‌ها رشد می‌كنند. فاصله كاشت درختان ليمو حدود 7-6 متر از يكديگر است.

كوددهی درختان در سه مقطع زمانی در طی سال انجام می‌شود كه اين مقاطع عبارتند از (اواخرزمستان/ اوايل بهار – اواخر بهار/اوايل تابستان – اواخر تابستان)
برای درختان جوان بخصوص در سال اول و دوم رشد كودهایی با درصد نيتروژن پايين توصيه می‌شود تا گياه دچار سوختگی ريشه نشود. قويترين كودی كه برای چنين درختانی توصيه می‌شود سولفات آمونيم است.

بعد از دادن محلول كود به خاک اطراف گياه، آنرا به خوبی آبياری كنيد تا كود به اكثر ريشه‌های گياه برسد، فاصله حداقل 10-5 سانتی‌متری را بين مكان كوددهی و تنه‌ی گياه رعايت كنيد.

گاهی برخی افراد كه به شكل شخصی و خانگی نسبت به نگهداری درختان مركبات اقدام می‌كنند تمايلی به استفاده از كود شيميایی ندارند می‌توانند از خاک برگ استفاده كنند بدين صورت كه با شروع فصل بهار خاک برگ را به ضخامت حدود 5 سانتی‌متر در اطراف درخت و البته با در نظر گرفتن فاصله 5 سانتی‌متر از تنه‌ی اصلی درخت بر روی سطح خاک پخش می‌كنيم و هر سال اين عمل را در فصل بهار تكرار می‌كنيم. در شيوه‌ی بكارگيری خاک برگ به جای كود شيميایی ممكن است كمبود عنصر فسفر پيش آيد كه برای مرتفع ساختن اين مشكل می‌توان از ماده‌ای همانند پودر استخوان استفاده كرد.

اين پودر بر روی سطح خاک پاشيده می‌شود به تدريج همراه آبياری حل شده و فسفر آن مورد استفاده درخت قرار می‌گيرد.

فسفر برای درختان مركبات مهم است و يكی از عناصر نسبتا پرمصرف اين درختان است و كمبود فسفر يكی از دلايل مهم عدم رشد مناسب اين درختان به شمار می‌رود البته بايد دقت كرد كه اگرچه وجود فسفر بسيار مهم است اما بيش بود اين عنصر و زياده‌روی در استفاده از آن بسيار بيش از كمبود آن به درختان مركبات آسيب وارد می‌كند.

برخی از پرورش دهندگان تجاری باغ‌های مركبات از كودهای فسفر نيز علاوه بر ساير برنامه‌های كوددهی به شكل اضافی نيز استفاده می‌كنند بدين صورت كه در هنگام آماده‌سازی خاک باغ برای كاشت درختان مركبات از 454-227 گرم كود فسفره استفاده می‌كنند و با خاک مخلوط می‌كنند و بعد از آن هر 4-3 سال يكبار از كودهای فسفره استفاده می‌شود.

كودهای فسفره بهتر است كه در عمق حدود 3-2 سانتی‌متری سطح خاك قرار گيرند تا ريشه‌ها دسترسی بهتری به آن‌ها داشته باشند.

درختان ليمو ترش را می‌توان در گلدان‌های بزرگ پرورش داد در اين صورت برنامه‌های كوددهی اين درختان با درختانی كه به شكل تجاری و در فضای آزاد متفاوت است. معمولا برای اين درختان كودهایی با نسبت 1-1-2 هر سه ماه يكبار استفاده می‌شود.

بیا تا بگم چطور درخت لیمو ترش رو بکاری

درخت لیمو ترش برای بهبود رشد و فرم‌دهی نیاز به هرس سالیانه دارد که معمولاً هرس آن قبل از شروع فرآیند رشد گیاه در بهار انجام می‌شود به هنگام هرس می‌بایست شاخه‌های مرده و همچنین بیمار را از درخت قطع کنید، هرس مناسب پر پشت شدن درخت را به دنبال دارد، به هنگام هرس شاخه‌هایی را که به طول 12 سانتی‌متر رسیده‌اند را از درخت جدا کنید.

به هنگام هرس درخت زیادروی نکنید و هرس گیاه را به طور متوسط انجام دهید چرا که برگ‌های لیمو ترش مواد مغذی را در خود ذخیره می‌کنند که در این میان قطع شاخه‌های سالم به هنگام هرس سبب از بین رفتن مواد مغذی ذخیره شده می‌شود که کاهش میوه‌دهی را به دنبال دارد.

مراقب بیماری‌های درخت لیموترش باش

شته در واقع حشره کوچکی است که به درخت حمله و به بخش‌های مختلف آن خسارت وارد می‌کند که برای کنترل آن استفاده از سموم شیمیایی توصیه‌ی ما به شما است.

شپشک نوعی حشره است که از بخش‌های مختلف بافت درخت تغذیه و خساراتی را به بار می‌آورد که برای کنترل آن می‌توانید از حشره‌کش‌ها و سایر سموم شیمیایی استفاده کنید.

لکه‌ی سیاه نوعی بیماری قارچی است که برای کنترل آن استفاده از سموم شیمیایی توصیه می‌شود.

لکه‌های روغنی همانطور که از نامش پیداست نوعی بیماری قارچی است که لکه‌های روغنی را ایجاد می‌کند که برای کنترل آن استفاده از سموم شیمیایی می‌تواند مفید باشد.

انواع درخت‌های لیموترش رو بشناس

لیمو ترش دارای ارقام و واریته‌های مختلفی است که مهمترین آنها عبارت‌اند از:

لیمو ترش مازندرانی نمونه اصلاح شده‌ی نوعی لیمو آمریکایی به نام لمون است که به صورت درختچه‌ای کوتاه رشد می‌کند. درختی پر تیغ و کوتاه به شمار می‌رود، میوه‌ی این گیاه در سایز متوسط و به صورت کشیده رشد می‌کند. میوه‌ی این گیاه بسیار گوشتی و آبدار است. باردهی خوبی دارد و در بیشتر مناطق رشد می‌کند.

لیمو ترش تاهیتی لایم میوه‌ی گرد، کشیده و تخم مرغی شکلی در سایز کوچک تولید می‌کند. برگ‌های این گیاه به رنگ سبز و کوچک هستند. بسیار آبدار و گوشتی است و طعم ملس و ترشی دارد، گل‌های این گیاه متمایل به صورتی هستند که در فصل بهار ظاهر می‌شوند.

لیمو ترش ارکا تراکم شاخ و برگ کمتری دارد و دارای میوه گرد و بیضی مانندی است. تاجی گسترده و باز دارد و از ارقام زودرس به شمار می‌رود. نسبت به سرما و آفات و بیماری‌ها مقاوم است و در بیشتر مناطق رشد می‌کند.

لیمو ترش میر از ارقام بدون خار به شمار می‌رود که باردهی بالایی دارد، میوه‌ی این گیاه ظاهری بیضی مانند دارد که در عین گوشتی بودن بسیار آبدار است که از آن استفاده‌های مختلفی به خصوص برای آبگیری می‌کنند. خواص بسیاری دارد و در طب سنتی نیز از آن استفاده می‌کنند.

لیمو ترش مکزیکن لایم برای تولید لیمو عمانی بهترین رقم به شمار می‌رود چرا که میوه‌های گرد، تخم مرغی و بیضی مانندی در سایز کوچک تولید می‌کند. پوست نازک، صاف و چرمی مانندی دارد. باردهی خوبی دارد و در بیشتر مناطق رشد می‌کند.

لیمو ترش پرشی ین لایم میوه گرد و کروی مانندی دارد که در سایز متوسط رشد می‌کند. خواص بسیاری دارد و نسبت به سرما و گرمای هوا مقاوم است.

لیمو ترش راف لیمون از ارقام زودبازده به شمار می‌رود که از آن بیشتر به عنوان پایه استفاده می‌کنند، پوست میوه این گیاه ناصاف است که یک حلقه فرو رفته در انتها دارد. در بیشتر مناطق رشد می‌کند و از باردهی خوبی برخوردار است. میوه این گیاه طعم ملس و ترشی دارد که از آن برای آبگیری استفاده می‌کنند.

لیمو ترش لیسبون بومی کشور پرتغال است که درختی قوی هیکل با تاجی بلند، کشیده با شاخه‌های تیغ دار متراکم به شمار می‌رود که باردهی بسیار بالایی دارد، مقاوم‌ترین رقم لیمو ترش نسبت به شرایط اقلیمی گرما و سرما به شمار می‌رود. میوه‌های بیضی مانندی را در سایز متوسط تا درشت تولید می‌کند. در هر میوه‌ی این گیاه تعدادی دانه وجود دارد.

خواص بی‌نظیر لیمو ترش

این گیاه در طب سنتی در درمان روماتیسم، نقرس، نفخ، یرقان، چاقی، سرماخوردگی، التهاب، آفتاب سوختگی، مالاریا و خون‌ریزی بینی استفاده می‌شود، همچنین به صورت موضعی در رفع التهاب مخاط دهان و زبان، آفت و شکننده شدن ناخن‌ها مؤثر است.

همچنین اسانس لیمو که از پوست آن استخراج می‌شود و دارای خاصیت آنتی باکتریال، آنتی سپتیک و کاهش دهنده‌ی فشار خون است از لیموترش در طب سنتی هند برای درمان سوزش سر دل استفاده می‌شود. به دلیل وجود مواد مؤثر لیمونن و سیترال در لیموترش، قطره‌ی خوراکیی که از روغن این گیاه به دست می‌آید سبب کاهش فشار خون و بهبود افسردگی می‌شود.

ترکیبات ترپنی موجود در اسانس لیموترش از جمله لیمونن سبب کاهش فشار خون می‌شوند. لیمونن و متابولیتهای آن خاصیت گشادکنندگی عروق داشته و از این طریق نیز سبب کاهش فشار خون می‌شوند. تغییرات اکسیداتیو "LDL" توسط رادیکال‌های آزاد رویداد مهم اولیه در پاتوژنز آترواسکلروز است.

اسانس لیموترش با داشتن ترکیباتی مانند سیترال، لیمونن و لینالول فعالیت آنتی‌اکسیدانی داشته و از این رو با جلوگیری از اکسیداسیون "LDL" از تشکیل پلاک در دیواره عروق و در نتیجه از بروز بیماری‌های قلبی عروقی و فشار خون جلوگیری می‌نماید.

مطالعات انجام شده با استفاده از آنتاگونیستها و آگونیستهای گیرنده‌های مختلفی مانند گیرنده‌های بنزودیازپینی، سروتونینی، آدرنالینی و دوپامینی و نیز با استفاده از تست‌های رفتاری نشان داده‌است که تأثیر ضد افسردگی اسانس لیمو اساساً به مسیر سروتونرژیکی خصوصاً گیرنده "5-HT1A" مربوط می‌شود.

علاوه بر این آنالیز میزان نوروترنسمیترها در نواحی مختلف مغزی نشان داده‌ است که اسانس لیمو احتمالاً از طریق تغییر سیستم‌های دوپامینرژیک و سروتونرژیکی فعالیت ضد افسردگی خود را اعمال می‌کند.

لیموترش میوه‌ای ارزشمند

در واقع هضم غذا را آسان می‌کند.
به خاطر سهولت هضم چاشنی‌ها و گوشت‌های چرب توصیه می‌شود که چند قطره لیموترش در آن‌ها بچکانند.
در موارد ناراحتی‌های دستگاه گوارشی مفید است مثلاً درصورت ورم روده یا درد کبد آب لیمو همراه یک لیوان آب معدنی می‌تواند تسکین دهنده باشد.
نوشیدن آب چهار لیموترش با افزودن آب و اندکی شکر بر درمان چاقی مؤثر است.
لیموترش را می‌توان برای درمان نسبی رماتیسم و نقرس مصرف نمود، چونکه اسیدسیتریک برای اسیداوریک حلال بسیار خوب است.
استفاده از خاصیت ادرارآوری آن فقط در این‌گونه دردها توصیه می‌شود و به این نحو دردهای کلیه و مثانه را درمان می‌نماید.
آب لیمو یک ترشی است که برخلاف سرکه ضعف نمی‌آورد بلکه نیروبخش بوده، عضلات معده و روده‌ها را تقویت می‌نماید.
آب لیمو داروی ضد خون دماغ است، تمام سم‌های خون را می‌سوزاند.
چربی و پیه را از بین می‌برد.
اشتهاآور است.
اسهال عادی و خونی را معالجه می‌کند.
از طاس شدن سر جلوگیری کرده باعث تقویت موهای سر می‌شود.
بزاق دهان را زیاد می‌کند چون بزاق دارای اثر ضد عفونی کنندگی بوده و میکرب‌های دهان را از بین می‌برد.
آب لیمو از عوامل خنک‌کننده در تابستان است و معمولا به صورت شربت درست کرده و میل می‌کنند که می‌تواند عطش و حرارت بدن را رفع کند.
موجب راحتی اعصاب می‌شود.
باعث زیاد شدن نور چشم شده و آب مروارید را از چشم می‌برد.
آب لیمو می‌تواند جانشین دود و مشروب نزد معتادین گردد.
عمل تنفس را آسان می‌سازد.
لیمو التیام بخش مناسبی برای زخم است.
باد مفاصل را درمان کرده و مداومت در خوردن آن تصلب شرائین را معالجه می‌سازد.
زهر حشرات مانند زنبور، عقرب، مار افعی با آب لیمو معالجه می‌شود.
آب لیمو ضد تیفوس، ضد سرخک، ضد آبله مرغان و مخملک است.
صفرابُر است.
مصرف روزی نصف استکان از عصارهٔ سیر و لیمو ترش، تأثیر بسیار زیادی در رفع گرفتگی رگ‌ها خواهد داشت.
ترکیب آب لیموترش تازه به همراه آب ولرم و عسل، شربت مناسبی برای تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از سرماخوردگی است.

شما همراهان روستاگل با هدیه درخت به زمین می‌توانید در طرح کسب و کار سبز نیز شرکت کنید.