احتمالا تا بحال سروده های شاعر ایرانی، مرحوم هوشنگ ابتهاج ملقب به سایه را شنیده اید، در بسیاری از سروده ها، ایشان از گل و درخت ارغوان استفاده کرده است، که دلیل آن درخت ارغوان در منزل ایشان بود که به هم صحبتی با آن می پرداخت و مدت زمانی را به آن اختصاص می داد و به آن رسیدگی میکرد و این سروده ها مربوط به زمانی است که ایشان در سالهای دور از خانه بود و گاهی که دلتنگ خانه میشد دررویاها و خاطرات خود یاد ارغوان می افتاد، که اکنون ارغوان در چه حالتی است، آیا کسی از آن مراقبت میکند؟ 

وباعث خلق این سروده های زیبا شد، اگر شما نیز در این باره اطلاعاتی دارید با ما به اشتراک بگذارید.

ارغوان شاخه همخون جدا مانده من

آسمان تو چه رنگ است امروز؟

آفتابی‌ست هوا؟

یا گرفته است هنوز؟

...

در ادامه این مطلب شما را با درخت ارغوان و انواع آن آشنا میشوید، و باهم به چگونگی نگهداری و تکثیر آن می پردازیم، تا بتوانیم خود در خانه درخت ارغوان داشته باشیم.

دانستنی های درخت ارغوان

درخت ارغوان به خاطر نام زیبایی که دارد و همچنین شاخه های بسیار زیبای آن که باعث جذابیت آن شده است، یک حس و حال خوب را در افراد به وجود می‌ آورد. این درخت چون قد بلندی ندارد و تنه آن هم قطر زیادی ندارد و حالت چتری مانند دارد یک درختچه به حساب می‌ آید.

این درخت نیازمند مراقبت زیاد نیست و تقریبا یک گیاه سرسخت به شمار می‌ رود و مناسب برای هر شرایط بومی می‌ باشد. این گیاه جنبه زینتی دارد برگ های درختچه به شکل قلب و گرد است که کناره های صافی دارد.

گل های آن قبل از رشد برگ ها در اوایل بهار، به صورت خوشه‌ ای به وجود می‌ آیند و چون این گل ها زیاد هستند یک منظره بسیار زیبا را به این گیاه می‌ دهد. و عمر آن تقریبا بیست سال است و عمر زیادی ندارد.

بلندی آن گاهی به ۱۲ متر هم می‌رسد، اما بیشتر به صورت درختچه‌است. ارغوان گیاه بومی سرزمین‌های جنوبی اروپا و جنوب غربی آسیا است و در ایران در خراسان رضوی، ایلام، شاهرود، کرمان، مازندران، گیلان، همدان، لرستان و فارس و در پاوه استان کرمانشاه (روستای داریان) به صورت خودرو می‌روید.

این درخت را به عنوان گیاه زینتی می‌کارند، در شهرهای شمالی استان خوزستان مانند دزفول، شوشتر، مسجدسلیمان و هفت تپه نیز این گیاه به وفور یافت می‌شود اما زمان گلدهی آن اواسط زمستان است.

ولایت پروان در کشور افغانستان نیز برای رشد ارغوان بسیار مناسب است به‌گونه‌ای که در اردیبهشت ماه هر سال دشت‌های این ولایت به گل‌های زیبای ارغوان آذین شده و نمای زیبایی را به منطقه می‌دهد.

هر ساله مراسمی ادبی و فرهنگی به نام جشن ارغوان با حضور شاعران و نویسندگان و همین‌طور مقامات دولتی و محلی در منطقه پروان برگزار می‌شود و حتی دولت افغانستان در صدد آن است که این جشن را در میراث جهانی یونسکو به ثبت برساند.

برگ‌های ارغوان به شکل قلب، بدون کرک و دارای کناره‌های صاف است.

گل‌های این درخت در اوایل بهار، در گروه های۳ تا۶ تایی، روی شاخه‌ها و حتی روی ساقه اصلی، پیش از رشد برگ‌ها پدید می‌آیند و چون عده آن‌ها بسیار زیاد است، منظره زیبایی به درخت می‌دهد. مزه گل ارغوان ترش و نسبتاً مطبوع است. از این رو در بعضی از کشورها گل ارغوان را همراه سالاد می‌خورند یا در بعضی از غذاها می‌ریزند.

ارغوان در خاک‌های آهکی پرقوت بهتر رشد می‌کند و در برابر خشکی مقاوم است و به تابش مستقیم نور خورشید نیاز دارد.

برای زیاد کردن این درخت، بذر آن را فروردین در هوای آزاد می‌کارند، این درخت را از راه پیوند و قلمه‌زدن نیز زیاد می‌کنند.این درخت هر جا که آب کم و خاک نامطلوب است سبز می‌شود.

امروزه مراکز حفاظت از منابع طبیعی آن را برای حاشیه شهرها و روستاها توصیه می‌کنند و حتی بعضی از مراکز دولتی نهال ارغوان را تولید و به‌طور رایگان در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهند.

سرزمین مادری‌اش مناطق شرق مدیترانه‌است و در کشور ما گسترش زیادی دارد.

اوایل اردیبهشت، ارغوان تماشایی‌ترین زمان خود را می‌گذراند. در این هنگام در حالی که شاخه‌ها هنوز بدون برگ هستند، گل‌های خوشه‌ای و صورتی‌ رنگش به حالت آویخته ظاهر می‌شوند و سپس برگ‌های سبز و قلبی‌شکل، آن شاخه‌ها را زینت می‌بخشد.
وقتی عمر گل‌ها به پایان رسید، بذرها در داخل محفظه‌هایی به نام نیام قرار گرفته و تمام طول سال روی شاخه‌ها باقی می‌مانند.

دیگه می تونی راحت درخت ارغوان بشناسی

درخت ارغوان برگهایی مدور، کامل و قلبی شکل دارد، گلهایش به رنگ صورتی-ارغوانی هستند، دارای کاسه قوزدار با دندانه های کوتاه است، گلها در این درخت پیش از برگها ظاهر می شوند.

فروردین و اردیبهشت هنگامه به گل نشستن این گیاه است که گلها در دسته های سه تا شش تایی به صورت متراکم روی تنه و شاخه های درخت قرار می گیرند.

عرض آنها در حدود 2 سانتی متر است. این گلها طی دوره گلدهی، منظره جالبی از درخت گلدار بدون برگ به نمایش می گذارند.

میوه این درخت نیام باریک و تخت با طول 7 الی 10 سانتی متر می باشد که در اوایل رشد رنگی قرمز متمایل به بنفش داشته و به مرور رنگ آن به قهوه ای تغییر می کند.

مدت ماندگاری میوه روی درخت زیاد است.

از این درخت زینتی و زیبا برای محوطه سازی، کاشت در قسمت حاشیه ای آب ها و پرچین ها استفاده می شود، کاشت آن در زمانهای گذشته بیشتر در حاشیه باغهای میوه کشور صورت می گرفته است.

همچنین در گذشته های دور و در زندگی روستایی از ترکه این درخت برای بافت سبد استفاده می شده که امروزه تنها در هنر سبدبافی و هنرهای دستی کاربرد دارد.

اینجا بهت میگه برای رشد و نگهداری این درخت چه نکاتی رو باید رعایت کنی

این درخت با گل های ارغوانی خود، پیام‌ آور بهار است و در بهار شاخه های آن غرق در گل های زیبا می‌ شود که زیبایی خاصی به آن می‌ دهد و این باعث شده که همه افراد مجذوب زیبایی خیره کننده آن شوند.

ارغوان رشد سریعی دارد و شرایط محیط اطراف خود را به خوبی تحمل می‌ کند، این گیاه در برابر سرما و کم آبی مقاوم بوده و در انواع خاک ها رشد می‌ کند حتی در خاک های اسیدی، خنثی و قلیایی هم رشد دارند.

خاک مناسب درخت ارغوان،

این گیاه در هر خاکی می‌ تواند رشد کند و می‌ توان گفت به خاک حساس نیست، خاک هایی که از نظر آهکی و گچی قوی هستند و مواد غذایی لازم برای رشد این گیاه را دارند برای رشد آنها مناسب‌ تر می‌ باشند.

آبیاری درخت ارغوان، درخت ارغوان نیازمند آبیاری متوسط است و گیاهی است که به خشکی مقاوم می‌ باشد و در فصل تابستان دو هفته‌ ای یکبار به آبیاری احتیاج دارد. خاکی که رطوبت داشته باشد و آب را در خود نگه دارد، باعث از دست رفتن ریشه گیاه می‌ شود.

نور مورد نیاز درخت ارغوان، درخت ارغوان در آفتاب خوب رشد می‌ کند و شش ساعت نور مستقیم خورشید در روز برای آن کافی است برای نگهداری این گیاه در آپارتمان بهتر است برای جذب نور آن را در بالکن گذاشت.

دما مناسب درخت ارغوان، این گیاه به خاطر ساختار محکمی که دارد یک گیاه مقاوم است و در برابر سرما از خود مقاومت نشان می‌ دهد و تا دمای 15- درجه را می‌ تواند تحمل کند.

کوددهی درخت ارغوان، ارغوان به کود احتیاجی ندارد ولی بعد از چند سال بهتر است که هر سه تا چهار سالی یک بار کود های چند منظوره قبل از سرما استفاده شود تا گیاه بهتر رشد کند.

آفات و بیماری های درخت ارغوان، یکی از بیماری های این گیاه بیماری لکه برگی است که وقتی رطوبت محل کشت خیلی زیاد باشد به وجود می‌ آید. جهت خرید سم و قارچ کش به فروشگاه آنلاین نازبو مراجعه کنید.

هرس درخت ارغوان، هرس کردن درخت بهتر است پاییز انجام شود چون باعث رشد سالم و مناسب گیاه می‌ شود و باید شاخه های مرده و خشک شده را از درخت جدا کرد.

حالا میخواهیم درخت بکاریم

این گیاه با قلمه زدن، تکثیر بذر و خوابانیدن تکثیر می‌ شود اما روش ساده آن کاشت بذر است بهترین زمانی که می‌ توان درخت ارغوان را کاشت اوایل فصل پاییز است، اگر بخواهید با بذر این گیاه را بکارید باید به مراحل زیر دقت کنید.

1- در مرحله اول باید بذر این گیاه را از مراکزی که مخصوص گل و گیاه هستند تهیه کنید به خاطر پوشش سخت بذر باید با کمک یک چاقو، چند شکاف در روی پوشش آن ایجاد کنید یا با کمک کاغذ سنباده پوشش روی بذر را ساییده تا پوشش آن نازک شود.

2- بهتر است برای اینکه بذر زودتر جوانه بزند آن را به مدت یک شب در آب ولرم خیس کنید یا حدود نیم ساعت در آب بجوشد.

3- در گلدانی که ماسه دارد بذر را بکارید و روی آن یک پلاستیک شفاف بکشید.

4- گلدان باید در محیطی باشد که دمای آن حدود 4 تا 5 درجه سانتی گراد بوده و برای این کار می‌ توان از طبقات پایین یخچال استفاده کرد.

5- به مدت پنج تا هفت هفته باید گلدان در این دما نگهداری شود و باید سطح کاشت همیشه مرطوب باشد.

6- بعد از گذشت چند هفته باید بذر از گلدانی به گلدان دیگر که خاکش زهکشی شده باشد انتقال داده شود. بهترین خاکی که بذر ارغوان می‌ تواند در آن به خوبی رشد کند باید از مخلوط 30 % خاک باغچه ، 30% ماسه، 20% برگ و 20% کود دامی تشکیل شده باشد.

7- دمای 15 تا 20 درجه سانتی گراد بهترین دما برای جوانه زدن بذر ارغوان است که بعد از 15 تا یک ماه کم کم شاهد اولین جوانه ها خواهید بود.

بونسای ارغوان

درخت ارغوان می تواند یک درختچه مناسب برای طراحی بونسای باشد. اما استقبال از آن به دلیل تولید زیاد پاجوش و روند رشد اندک در گلدان و همچنین کندی ضخامت تنه خیلی قابل توجه نیست.

به جهت وجود همین عوامل تنها اقلیتی از هنرمندان بونسای، مبادرت به پرورش بونسای این درخت می کنند. فرم ترکیب شده از چند تنه درخت ارغوان برای طراحی بونسای این گیاه مناسب می باشد.

اینم از خواص ارغوان

در ایران کاربرد زینتی و تزیینی درخت ارغوان بیشتر از کاربرد و ارزش دارویی آن است درخت ارغوان علاوه بر اینکه جنبه تزیینی دارد از ریشه، برگ و گل و پوست آن در طب سنتی برای درمان بیماری ها استفاده می‎‌شود.

از پوست و چوب آن برای درمان آبسه می‌ توان استفاده کرد و گل های تازه آن خلط های سینه را از بین می‌ برد و باعث راحت‌ تر شدن تنفس می‌ شود.

ضماد گل سوخته ارغوان، خون ریزی را بند می‌ آورد.

از گیاه ارغوان به صورت دم کرده گل و دم کرده پوست ریشه استفاده می‌ شود.

گل های ارغوان ترش مزه هستند در بعضی از کشور های اروپایی از آن ترشی درست می‌ کنند.

طبع این گیاه سرد و معتدل می‌ باشد و می‌ توان گفت کمی هم گرم و مرطوب است.

به عنوان ملین و مسهل قابل مصرف می‌ باشد.

درخت ارغوان همه اخلاط جمع شده در بدن را پاک می‌ کند.

مقدار ده گرم حل شده ارغوان در شیر گرم به رفع برونشیت کمک می‌ کند.

درخت ارغوان تقویت کننده معده و کبد است.

میزان پنج گرم حل شده آن در آب قبل از غذا برای از بین بردن صفرا بسیار نافع است.

مصرف این گیاه برای کسانی که از فشار خون و دیابت رنج می‌ برند مفید می‌ باشند.

درخت ارغوان حرارت قلب و کبد را کم می‌ کند و می‌ توان گفت حرارت بدن را از بین می‌ برد.

این پنج نوع ارغوان و بشناس

ارغوان افغان، این درخت در پل دختر و پشت کوه و تنگه ملادی می‌ روید و برگ های آن نسبت به گونه هایی که در شمال است کوچک‌ تر هستند.

ارغوان آمریکایی، اصل این درخت متعلق به تگزاس در آمریکای شمالی است که وارد ایران شده و در باغ ها کشت می‌ شود.

ارغوان کانادایی، بذر این درخت را سازمان اکولوژی نوشهر به ایران وارد کرده چون این درخت بومی آمریکای شمالی می‌ باشد. گل های این درخت صورتی رنگ است و رشد خوبی هم دارد.

درخت ارغوان چینی، گل های این درخت ارغوانی روشن است و در اواخر اسفند و اوایل بهار گل می‌ دهد و در اواسط فروردین برگ های قلوه‌ ای و نوک دار با رنگ سبز روشن رشد می‌ کند و در آخر پاییز هم خزان می‌ کند. این درختچه متعلق به چین و ژاپن است.

ارغوان غربی، این درخت در ایران در شهرهای خراسان رضوی و ایلام، شاهرود، کرمان، گیلان، همدان، لرستان و کرمانشاه به صورت خودرو می‌ روید این درختچه بومی سرزمین های جنوبی اروپا و جنوب غربی آسیا می‌ باشد.

زمان گل‌ دهی آن وسط تابستان است و مشخصه اصلی این درخت گل های ارغوانی آن می‌ باشد.

بزن بریم درخت و هرس کنیم

هرس یعنی حذف و بریدن قسمت هایی از درخت به منظور سلامت آن و رشد باروری آن است، بهترین زمان برای هرس کردن درخت ارغوان فصل زمستان است چون در این فصل درخت ارغوان در خواب زمستانی است.

هرس شاخه ها یکی از مهمترین قسمت های این درخت است. تعداد و زاویه شاخه ها مهمترین قسمت هرس به حساب می‌ آید، شاخه ها نقش مهمی در مقاومت گیاه در برابر فشار های بیرونی مثل یخبندان و حتی وزن میوه ها را دارند.

در هنگام هرس کردن باید به شاخه های درخت و مقدار بریدن دقت شود.

اگر درخت ارغوان هرس نشود شاخه های آنها متراکم می‌ شود و در زیبایی آن تاثیر می‌ گذارد و همچنین نمی‌ گذارد که قسمت های دیگر گیاه ارغوان رشد کند و شاخه ها در هم پیچ می‌ خورند و نور به اندازه کافی به همه جای درخت نمی‌ رسد و همین امر مانع رشد می‌ شود و گاهی به شاخه های میانی نور نمی‌ رسد و آنها خشک می‌ شوند.

زمانی این کار باید انجام شود که برگ های درخت ریخته باشد چون وقتی برگ ها نباشند به راحتی می‌ توان شاخه های اضافی را دید و آنها را هرس کرد و چون در زمستان درخت ارغوان فعالیت زیستی ندارد با هرس کردن آن آسیبی نمی‌ بیند، وقتی شاخه های ضخیم درخت را هرس می‌ کنید روی آن چسب باغبانی مناسب بریزید تا هم هوا و هم آفات دیگر به آن نفوذ نکند.

یکی از مزیت های هرس زمستانی شکل‌ دهی نهال های تازه کاشته شده است تا با هرس های شاخه های اصلی ارغوان شکل دلخواه شما را به خود بگیرد.

هرس زمستانه باعث می‌ شود شاخه هایی که در سال بعد به وجود می‌ آیند تقویت شوند، اگر هرس درخت سنگین باشد شاخه های آن در فصل بعدی جوانه های کمتری خواهند داشت در نتیجه مواد غذایی ذخیره شده به شاخه ها و جوانه ها کمتر می‌ رسد و شاخه های جدید بیشتر رشد می‌ کنند و قوی‌ تر می‌ شوند و برگ ها سبز‌ تر و بزرگ‌ تر خواهند شد. هرس شدید گل‌ دهی را به تعویق می‌ اندازد.

شاخه های درخت ارغوان به بارور و نابارور تقسیم می‌ شوند که بارور آن گل می‌ دهد و نابارور گل نمی‌ دهد و شامل پاجوش و نرک می‌ باشد.

شاخه های نابارور را با توجه به موقعیت آنها در فصل استراحت می‌ توان هرس کرد. اما هرس شاخه های بارور به سن آنها بستگی دارد و در زمستان سالی که ‌گل کرده‌ اند باید این کار انجام شود اگر می‌ خواهید که یک شاخه کامل را ببرید باید از پایین‌ ترین قسمت آن این کار را انجام دهید تا هیچ قسمتی از آن روی درخت نباشد در این صورت زخم درخت ارغوان زودتر ترمیم می‌ شود.

درخت ارغوانی که چند سال هرس نشده باشد نباید به یکباره و کامل هرس شود چون هرس شدید یکباره گل‌ دهی را چند سال عقب می‌ اندازد یا گل‌ دهی را کم می‌ کند.

درخت ارغوان سمی است؟

مهم نیست که کودکان شکوفه ها را در دهان خود بگذارند، زیرا خوراکی هستند. آنها طعم شیرین و کمی ترش دارند و غنی از ویتامین ث هستند، با این حال، دانه های درخت ارغوان حاوی مقادیر کمی اسید آمینه کاناوانین است که می تواند باعث ناراحتی های گوارشی خفیف شود.

وقت کود دادن به درخت رسیده

برای داشتن بهترین عملکرد، در اوایل بهار درخت ارغوان خود را بارور کنید، کود آهسته رهش را انتخاب کنید.

گل سرخ به طور کلی به هرس احتیاج ندارد، اما در صورت نیاز، بلافاصله پس از پایان شکوفه هرس کنید تا شاخه های مرده، در حال مرگ، شلوغ یا متقاطع از بین برود.

می دونستی روستاگل داره تو ایران با درخت کاری به چرخه طبیعت کمک میکنه، تو هم می تونی این درخت رو هم با نام خودت و هم هدیه به دیگران هدیه کنی در رویشگاه مربوطه داشته باشی و در این گردونه سهیم باشی.