می‌خواهیم از درختی بگوییم که به درخت معجزه معروف است زیرا حاوی مواد معدنی و مغذی است و برای کشوری فقیر مانند آفریقا که ویتامین‌های لازم به آن ها نمی‌رسد مانند گنج است و از طرف انجمن گیاه پزشکی آمریکا به عنوان مغذی‌ترین و مفیدترین درخت در جهان شناخته شده است.

مورینگا درخت معجزه

درخت مورینگا با نام‌هایی مانند درخت چوب، درخت معجزه، درخت بان یا درخت نعل اسب شناخته می‌شود.

در زبان لاتین به آن moringa,drumstick tree,horseradish tree,ben oil tree,benzolive tree گفته می‌شود.

مورینگا نامی مشترک بر تیره مورینگاسه جهت نام بردن آنها اطلاق می‌شود، این نوع شامل سیزده گونه است.

معروفترین گونه مورینگاسه رو می‌توان مورینگا اولیفیرا Moringa oleifera نام برد.

مورینگا بومی بخش‌هایی از آفریقا و آسیا و برگرفته از کلمه مورانگای است، تیره‌ی مورینگاسه در آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد کرده و در اندازه‌های مختلف از گیاهان کوچک تا درختان عظیم وجود دارند.

بیشترین گونه‌ی کشت شده از این تیره‌ درخت مورینگا اولیفیرا بومی شمال هندوستان بوده و به درخت معجزه نیز معروف است.

نوع مورینگا استنپوتلا Moringa stenopetala نیز بومی آفریقا بوده و در بسیاری از نقاط این قاره کشت می‌شود.

گونه‌های مورینگا در بسیاری از محیط‌ها رشد سریعی دارند.

توجه کنید که گز روغنی نام فارسی نمونه مورینگا پرگرینا Moringa peregrina است که در مناطقی از سیستان و بلوچستان و هرمزگان کشت می‌شود و نباید با موریندا اشتباه گرفته شود.

مورینگا، معروف به "درخت معجزه" دارای بسیاری از خواص تغذیه‌ای و دارویی است و یکی از کارآمدترین و تأثیرگذارترین گیاهان دارویی است، و جز درختان گرمسیری اگرچه در مناطق گرمسیر و مناطق نیمه گرمسیر بیشترین رشد را دارد، با این وجود مردم در بسیاری از اقلیم‌های دیگر نیز می‌توانند از مزایای رشد مورینگا در خانه خود با چند ترفند ساده لذت ببرند.

در ایالات متحده، تنها مکان‌هایی که مورینگا در طول سال می‌تواند رشد کند، مناطق جنوبی فلوریدا، آریزونا، کالیفرنیا و تگزاس هستند. با توجه به جایی که شما زندگی می‌کنید، ممکن است تصمیم بگیرید که درختان مورینگا را در خارج از زمین رشد دهید، در گلدانی که در طول ماه‌های زمستان در داخل خانه نگهداری می‌شود و سپس در تابستان به طور دائم به خارج از خانه منتقل می‌شود.

محدوده مطلوب دما برای درختان مورینگا بین 77-95 درجه فارنهایت (25-35 سانتی گراد) است، اما این درخت معجزه همچنین می‌تواند در دماهای بسیار زیاد تا 118 درجه فارنهایت در سایه و زیر نور شبنم بقا یابد.

ارتفاع پایین تر از 1970 فوت بالاتر از سطح دریا برای کشت مورینگا بهترین است اما با این وجود، قادر به رشد در مناطق گرمسیری تا 3940 فوت بالاتر از سطح دریا هستند. اهمیت ندارد در چه مکانی می‌خواهید مورینگا را کشت کنید، فقط کافی است سعی کنید میزان نور آفتاب و آب را کنترل کنید.

درخت مورینگا بومی شمال هند است، اما امروزه در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین بسیار رایج است. درختان مورینگا از بذر یا قلمه‌ها به راحتی کشت می‌شوند. آنها حتی در خاک ضعیف کشت می‌شوند و بلافاصله پس از کاشت 8 ماه شکوفه می‌دهند.

مورینگا یک درخت مقاوم است لذا می‌تواند در انواع مختلف آب و هوا و شرایط زیرزمینی زنده بماند. این گیاه دارویی همانقدر سریع رشد می‌کند که آن قدر دلپذیر است. رشد طبیعی مورینگا در صورتی که آسیبی نبیند، در حدود 3 تا 5 متر در سال است. این یکی از سریع‌ترین زیست‌شناسی‌های رو به رشد در این سیاره است که به درستی تغذیه می‌شود. یک درخت مورینگا کاملا بالغ می‌تواند تا 35 فوت رشد کند.

مورینگا (گز روغنی) یک گیاه ایده‌آل است برای شروع در داخل خانه یا در حیاط خلوت خود و یا بسته به جایی که شما زندگی می‌کنید. از برگ‌های مورینگای بالغ می‌توان در سالاد خوشمزه استفاده کرد. برگ‌های مورینگا همچنین برای ساخت چای و همچنین مواد تشکیل دهنده در انواع مرغ، گوشت و سبزیجات عالی هستند.

مکانی برای کشت مورینگا گز روغنی برای رشد گیاه دارویی مورینگا، انتخاب محیط مناسب ضروری است. قرار گرفتن در معرض مستقیم نور خورشید، گرما و آب با خاک‌های آلوده برای این درخت بسیار خطرناک است.

ایالت متحده به ویژه در ایالت‌های جنوبی و غربی مکان بسیار مناسبی برای رشد مورینگا Moringa در خارج از منزل تلقی می‌شود؛ به گونه‌ای که مورینگا در مناطق 8، 9 و 10 مطابق شکل، در خارج از منزل و با شرایط مناسب می‌تواند رشد کند. این گیاه دارویی در فیلیپین نیز در طول تابستان کشت می‌شود. با این وجود، درخت مورینگا می‌تواند در طول سال، در مناطق گرمسیری، معتدل و استوایی رشد یابد.

مورینگا، درختی است که سردی را دوست ندارد و احتمال از بین رفتن آن در آب و هوای سرد، زمانی که درجه حرارت متوسط زیر 70 درجه باشد، وجود دارد.

برای کسانی که یک زمستان واقعی دارند، جایی که دما به شدت پایین است و آب یخ می‌زند، توصیه می‌شود تا مورینگا را در گلدان گذاشته، آن‌ها را در فصل بهار و تابستان بیرون از خانه نگه دارید و در هنگام سرد شدن آن‌ها را درون محفظه نگه دارید.

مورینگا، به استثنای آب و هوای گرمسیری، در زمستان به حالت خوابیده می‌رود. لذا در صورتی که هوا خیلی سرد شود، درخت می‌میرد مگر اینکه در محیطی گرم نگهداری شود. هنگامی که مورینگا به حالت خاموشی می‌رود، برگ‌های آن می‌ریزند و شاخه‌ها از بین می‌روند.

همه چیز راجع‌به کشت مورینگا

درختان مورینگا می‌توانند از بذرهای مورینگا، برش شاخه‌ای (قلمه) از درخت مورینگا و استفاده از کیسه‌های پلاستیکی کشت شوند.

کشت با قلمه
پس از اینکه هر سال درختان تولید میوه‌ها را متوقف می‌کنند، شاخه‌ها می بایست قطع شوند تا رشد تازه‌ای صورت گیرد. این شاخه‌ها (قلمه) برای کشت درختان جدید عالی هستند. در ادامه نکاتی که در زمان کاشت قلمه نیاز است بدان توجه شود، مطرح می‌شود:

1. با قطر حداقل 1 اینچ (2.5 cm) و طول حداقل 6 فوت (1.8 m) برش دهید.
2. سوراخی با عمق 3 فوت (1 متر) حفر شود.
3. مکان قلمه را در این سوراخ با مخلوطی از خاک، شن و کود کمپوست پر کنید. بسته به محکم بودن اطراف پایه قلمه، یک حالت برجسته کوچک یا شکل مخروطی را به گونه‌ای ایجاد کنید تا به سمت پایین بریده شود. مطلوب است که آب ساقه درخت جدید را لمس نکند.
4. سعی شود قلمه را از آب اشباع نکنید.

کشت بذر در زمین
بذرهای مورینگا دوره‌های نهفتگی ندارند و می‌توانند به زودی رشد کرده و کاشته شوند، بذرهای مورینگا به اندازه یک نخود بزرگ هستند و بال دارند.

بذرها برای جوانه زدن نیاز به نور خورشید ندارند.
بهتر است بذرها را بطور مستقیم جایی بکار ببریم که درختان قرار است آن جا کشت شوند.

نهال‌های جوان شکننده هستند و اغلب می‌توانند پیوند را زنده نگه دارند.

برای کاشت بذر به طور مستقیم در زمین چندین مرحله وجود دارد که در ادامه شرح داده می‌شود:

1. یک ناحیه را با خاکی سبک و شنی انتخاب کنید به گونه‌ای که نه با خاک رس سنگین باشد و نه اینکه بسیار روان باشد.
2. حفر سوراخ‌هایی با عمق 1 فوت (30 سانتی متر) سوراخ‌ها را با خاک خالی پر کنید. کمپوست یا کود باعث می‌شود تا رشد درخت تسهیل گردد، حتی اگر درختان مورینگا بتوانند در خاک‌های فقیر رشد کنند.
3. کشت 3 تا 5 دانه در هر سوراخ به میزان 2 اینچ (5 سانتیمتر) به صورتی که جدا از هم باشند. همچنین توجه شود که این ابعاد فراتر از سه برابر عرض بذر (تقریبا ½ اینچ یا 1.5 سانتی متر - اندازه‌ی کوچک‌ترین عدد) تجاوز نکند.
4. خاک را به اندازه کافی مرطوب نگه دارید تا خاک بالا خشک شود و گیاهان در حال ظهور را متوقف کند، اما نباید بیش از حد مرطوب باشد و یا دانه‌های دیگر از آب اشباع شده و دچار پوسیدگی شوند.
5. هرگاه نهال به اندازه چهار تا شش اینچ رشد کرد، سالم‌ترین نهال را در زمین نگه دارید و بقیه را حذف کنید. موریانه‌ها و کرم‌ها می‌توانند یک جوانه جوان را از پای درآورند؛ لذا اقدامات لازم برای حفاظت از گیاهان را از این دو خطر انجام دهید.
توجه داشته باشید اگر خاک سنگین باشد، سوراخی با قطر بزرگتر تا 3 فوت (90 سانتیمتر) و عمق 3 فوت حفر شود و با یک قسمت ماسه و 2 قسمت اصلی خاک بکر پر شود. اضافه شدن کمپوست یا کود در این فرآیند می‌تواند به شما کمک وافری نماید.

کشت بذر در کیسه‌های پلاستیکی

هنگامی که امکان استقرار گیاه در زمین وجود ندارد، می‌توان از روش زیر استفاده کرد:
1. کیسه‌های بذر را با مخلوط خاک سبک، به عنوان مثال 3 قسمت خاک به 1 قسمت ماسه پر کنید.
2. دو یا سه بذر را در هر کیسه به عمق ¼ اینچ (0.5 سانتی متر) کشت کنید.
3. رطوبت را تا حدودی حفظ کنید. جوانه‌زنی در عرض دو هفته اتفاق می‌افتد.
4. جوانه‌های اضافی را جدا کنید و هر یک را از کیسه خارج کنید.
جوانه‌ها را می توان پس از چهار تا شش ماه، زمانی که آن ها به میزان 2-3 فوت (60-90 سانتی متر) رشد می‌کنند، پیوند زد.

پیوند زدن

زمینی که درختان باید کاشته شود، باید دارای نور کافی و شنی باشد و شامل خاک رس یا اشباع از آب نباشد. برای این کار، سوراخی با عمق 1 فوت (30 سانتی متر) مربع حفر کنید و با خاک شل پر کنید. افزودن کمپوست یا کود به درختان کمک می‌کند تا بهتر رشد کنند.
1. به سوراخ‌های حفر شده یک روز قبل از کاشت نهال‌ها آب دهید.
2. نهال‌های گیاهی را در اواخر بعد از ظهر، برای جلوگیری از نور گرم خورشید در روز اول کشت کنید.
3. یک سوراخ در گودال برای پذیرش تمام خاک در کیسه ایجاد کنید. با دقت کیسه را باز کنید و نهال را در سوراخ کاشت بگذارید. مراقب باشید که خاک را در اطراف ریشه‌های گیاهچه سالم نگه دارید.
4. خاک را در اطراف پایه نهال قرار دهید.
5. تنها برای چند روز اول به آرامی آبیاری کنید.

ناگفته‌های درخت مورینگا

اگر نهال‌ها در حال سقوط هستند، از چوب به عنوان تکیه گاه از آن ها حمایت کنید.

حفاظت جوانه‌های جوان از موریانه‌ها و کرم‌ها امری است که در مراحل بعدی می‌بایست بدان توجه وافری گردد.

با وجود اینکه مورینگا می‌تواند در شرایط مختلف و در خاک فقیر کشت شود، با این وجود استفاده از کمپوست یا کود می‌تواند به رشد درخت کمک وافری نماید.

در مواقع آبیاری، خاک نباید خشک و ترک خورده باشد، دانه‌ها نباید زیر آب قرار گیرند.

از آنجا که جوانه‌ها کمی شکننده هستند، سعی کنید از آبیاری ساقه گیاه جلوگیری کنید. مورینگا می‌تواند در آب و هوای بسیار خشک با آب کمی زنده بماند، اما آبیاری منظم طی دو ماه اول کاشت بذر به آنها کمک می‌کند تا به درستی رشد کنند.

پس از دو ماه اول، شما می‌توانید آب را به طور قابل توجهی قطع کنید و فقط در شرایطی که درخت نیاز شدیدی به آب دارد، آبیاری گردد.

همه درختان مورینگا به هرس معمولی برای پیشبرد رشد برگ، محدود کردن شاخه، و جلوگیری از رشد زیاد درخت بیشتر از حد معمول نیاز دارند.

اگر به رشد یک درخت مورینگا توجهی نگردد، با بسیاری از شاخه‌ها و برگ‌های کوچک بلند می‌شود و تنها گل می‌دهد که بسیار بی‌بهره است.

ارتفاع خوب درخت مورینگا بین 8 تا 12 فوت است و اگر شما همچنان به عملیات هرس درخت مورینگا ادامه دهید، درختان مورینگا به جای بالای درخت، تعداد زیادی برگ و شاخه‌های در حال رشد را از تنه نگه می‌دارند. برای هرس مورینگا، می‌توانید به سادگی شعاع را به نصف طول خود برش دهید و بالای درخت را مرتب کنید.

قطعات شاخه‌ای که حذف کرده‌اید را می‌توانید به قسمت‌های 4 تا 10 اینچ تبدیل کرده و در زیر درخت مورینگا پراکنده کنید تا به عنوان یک کود گیاهی طبیعی استفاده شود.

اکثر بذرهای مورینگا طی دو هفته پس از کاشت به بوته تبدیل می‌شوند. درختان مورینگا معمولا به کود نیازی ندارند، اما اگر شما جهت ارتقای رشد نیاز به مکمل داشته باشید، فسفر به رشد ریشه و نیتروژن به رشد برگ کمک می‌کند.

سولفات آمونیوم همچنین می‌تواند به رشد درخت کمک کند.

درخت مورینگا برخلاف سایر درخت‌ها، در معرض بسیاری از آفات مقاوم است، اما با این وجود هنوز احتمال آسیب دیدن توسط موریانه‌ها و کرم‌ها وجود دارد.

اگر این امر رخ دهد، می‌توانید از کودگیاهی با برگ گیاه روغنی کاستور، تراشه‌های چوب ماهون یا برگ‌های سدر شیرین به عنوان درمان استفاده کنید.
اگر شما در آب و هوای بسیار مرطوب زندگی می‌کنید و درختان خود را در محیط بیرون کشت می‌کنید، پوسیدگی ریشه می‌تواند رخ دهد.

برای جلوگیری از این امر، سعی کنید کاشت درخت خود را در بالای یک تپه کوچک انجام دهید تا آب اضافی بتواند از گیاه خارج شود.

چرا مورینگا درخت معجزه است؟

تمام قسمت‌های گیاه مورینگا محل ذخیره مواد مغذی و ترکیبات مهم هستند. برگ‌های آن سرشار از مواد معدنی مانند کلسیم، پتاسیم، روی، منیزیم، آهن و مس است. ویتامین‌هایی مانند بتاکاروتن، ویتامین A، ویتامین B مانند اسید فولیک، پیریدوکسین و اسید نیکوتینیک، ویتامین D و C و E نیز در این گیاه وجود دارند.

مواد شیمیایی گیاهی مانند تانن، استرول، ترپنوئید، فلاونوئید، ساپونین، آنتراکینون، آلکالوئید و کاهش‌دهنده قند همراه با عوامل ضد سرطانی مانند گلوکوزینولات، ایزوتیوسیانات‌ها، ترکیبات گلیکوزید و گلیسرول 1- 9- اکتادکانوات در این گیاه وجود دارند.

کالری برگ‌های مورینگا نیز کم است و می‌توان از آن در رژیم غذایی افراد چاق استفاده کرد.

غلاف‌ها دارای فیبرهای رشته‌ای هستند و برای درمان مشکلات دستگاه گوارش و بهبود سرطان روده بزرگ ارزشمند هستند.

یک تحقیق علمی نشان می‌دهد غلاف‌های نارس حاوی حدود 46/78٪ فیبر و حدود 20/66٪ پروتئین هستند.

غلاف‌ها 30٪، برگ‌ها 44٪ و گل‌ها 31٪ محتوای اسید آمینه دارند. غلاف‌ها و گل‌های نارس مقادیر مشابهی از اسیدهای پالمتیک، لینولنیک، لینولئیک و اولئیک را نشان داده‌اند. مورینگا دارای مواد معدنی زیادی است که برای رشد و نمو ضروری است، از جمله کلسیم به عنوان یکی از مواد معدنی مهم برای رشد انسان در نظر گرفته می‌شود.

در حالی که یک لیوان شیر می‌تواند حاوی 300 تا 400 میلی‌گرم کلسیم باشد، برگ‌های مورینگا می‌تواند 1000 میلی‌گرم و پودر آن بیش از 4000 میلی‌گرم کلسیم را تأمین می‌کند. از پودر مورینگا می‌توان به عنوان جایگزین قرص آهن استفاده کرد، از این رو به عنوان درمانی برای کم خونی استفاده می‌شود. گوشت گاو فقط 2 میلی‌گرم آهن دارد در حالی که پودر برگ این گیاه ارزشمند حاوی 28 میلی‌گرم آهن است.

برگ‌های مورینگا حاوی 25/5 تا 31/03 میلی‌گرم روی در هر کیلوگرم است که میزان مورد نیاز روزانه روی در رژیم غذایی را تامین می‌کند. مصرف روی در رژیم غذایی برای سنتز مولکول DNA و RNA و همچنین رشد مناسب سلول‌های اسپرم ضروری است.

اسید لینولئیک، اسید لینولنیک و اسید اولئیک توانایی کنترل کلسترول را دارند.

تحقیقات نشان می‌دهند که روغن دانه مورینگا حاوی حدود 76٪ از این مواد است که استفاده از آن را به عنوان جایگزین روغن زیتون مناسب کرده است.

در فصل‌های مختلف سال مواد مغذی گیاه دستخوش تغییر می‌شوند، در بررسی‌ها نشان داده شده است که ویتامین A در فصول گرم و مرطوب به وفور در مورینگا یافت می‌شود، در حالی که مقادیر ویتامین C و آهن در فصول سرد و خشک در گیاه بالاتر است.

تفاوت در نتایج را می‌توان به این واقعیت نسبت داد که محل زندگی گیاه، آب و هوا و عوامل محیطی به طور قابل توجهی بر محتوای مواد مغذی درخت تأثیر می‌گذارند.

خواص دارویی مورینگا

این گیاه غالباً به عنوان یک دارو شناخته می‌شود و برای درمان بیش از 300 بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مدت‌ها است که مورینگا در میان سرخپوستان و بومی‌های آفریقا به عنوان داروی گیاهی استفاده می‌شود. وجود مواد شیمیایی گیاهی، آن را به عنوان یک داروی خوب معرفی کرده است.

گیاه مورینگا خواص بی‌شماری دارد که در درمان بسیاری از بیماری‌ها و تسریع در روند بهبود بیماران مؤثر است.

در ادامه تاثیر قسمت‌های مختلف این گیاه ارزشمند بر روی انواع بیماری‌ها به تفکیک مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

برای درمان دیابت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

خواص ضد‌قارچی، ضدافسردگی و ضدالتهابی دارد.

جهت درمان کاهش فشار خون مفید است.

روغن دانه‌ی مورینگا برای تقودیت مو و پوست استفاده می‌شود.

برگ‌های این گیاه حاوی آنتی اکسیدان‌هایی مانند ویتامین A,B,C می باشد که باعث بهبود پوست می‌شود و آبرسان است. در واقع آنتی اکسیدان‌های موجود در آن خاصیت ضد پیری دارد.

عصاره‌ی مورینگا به بهبود سریع زخم ها کمک می‌کند.

عصاره مورینگا خواصی دارد که باعث پیشگیری از سرطان‌هایی مانند پوست، روده بزرگ و پروستات می‌شود.

برگ، پرفایده مورینگا

برگ‌های مورینگا بیماری‌های آسم‌، هایپرگلیسمی‌ (افزایش قند خون)، دیس لیپیدمی‌ (افزایش چربی خون)، آنفولانزا‌، سوزش قلب‌ (از علائم حمله قلبی)، سفلیس‌ (نوعی بیماری مقاربتی) مالاریا‌، ذات الریه‌، اسهال‌، سردرد‌، اسکوربوت (بیماری کمبود ویتامین C) بیماری‌‌های پوستی، برونشیت (تنگی نفس به دلیل التهاب مجاری تنفسی)عفونت چشم و گوش را درمان می‌کند.

همچنین فشار خون و کلسترول خون را نیز کاهش می‌دهد و به عنوان عامل ضد سرطان، ضد میکروب، آنتی‌اکسیدان، ضد دیابت و محافظ سیستم عصبی عمل می‌کند.

مورینگا محرک قلب؟!

بذرهای مورینگا در درمان پرکاری تیروئید، بیماری کرون (بیماری التهابی روده)، آرتریت ویروسی ناشی از هرپس سیمپلکس، روماتیسم، نقرس، گرفتگی عضلات، صرع و بیماری‌های مقاربتی کمک کننده هستند و می‌توانند به عنوان عوامل ضد میکروبی و ضد التهابی عمل کنند.

کاربرد دارویی پوست و ریشه، پوست ریشه به عنوان یک محرک قلب، ضد زخم و ضد التهاب عمل می‌کند.

.با جوشاندن پوست و ریشه‌ی درخت مورینگا می‌توان یک حمام داغ گرفت که انقباضات عضلانی را برطرف می‌کند

گل‌های مورینگا به عنوان کاهش‌ دهنده‌ی چربی خون عمل می‌کنند. همچنین ترکیبات شیمیایی ضد آرتروز در این بخش‌ها می‌توانند مشکلات ادراری و سرماخوردگی را درمان کنند.

گل‌های درخت مورینگا برای پروش زنبورعسل مناسب است و می‌توان ار آن عسل دارویی تهیه کرد.

غلاف‌های مورینگا بیماری‌های اسهال‌، مشکلات کبدی و طحال و درد مفاصل را درمان می‌کنند.

قطعا با دانستن این نکات مفید به درخت مورینگا علاقمند شدید می‌توانید با کاشت این درخت توسط روستاگل آن را با نام خود داشته باشید.