دراینجا شما را با مشخصه های درخت گیلاس آشنا کرده و با نحوه پرورش و تکثیر آن آشنا میشوید و در پایان برای شما از افسانه های این درخت گفته شده است بخوانید و لذت ببرید.

گیلاس درختی است که بیشتر با چوب و میوه اش شناخته میشود اما شکوفه های زیبای بهاری اش و گونه هایی از این درخت تزیینی ساکورا یا درخت سافورا در فرهنگ عامه و باورهای اقوام مختلف حضور پررنگی دارند.

درخت گیلاس در زبان های مختلف

درخت گیلاس در کنار درخت آلبالو جز درختان میوه است در ایران به آن آلولک نیز گفته میشود، گونه از درختان prunus به شمار میرود و با نام علمی prunus avium شناخته میشود. در زبان انگلیسی با نام cherry و در ترکی کیراز خوانده میشود.

واژه انگلیسی آن از واژه فرانسوی norman cherise و واژه لاتین cerasum (که به منطقه ای در نزدیکی ترکیه اشاره دارد که نخستین بار گیلاس از آنجا وارد اروپا شده است) گرفته شده است.

روایت شده است که نخستین بار در سال 72 پیش از میلاد، گیلاس توسط لوسیوس لیسینیوس لوکولوس از شمال شرقی آناتولی به رم آورده شده است. همچین در روایت های انگلیسی مشهور است به دستور هنری هشتم که گیلاس را در فلاندر چشیده بود، این درخت در انگلستان کشت شد.

برخی معتقدند واژه گیلاس از واژه یونانی kerasi  گرفته شده است.

امروزه کشورهای ایالت متحده آمریکا، ترکیه، ایران و ایتالیا از تولیدکنندگان عمده گیلاس در جهان به شمار میروند. این درخت که بومی مناطق معتدل نیم کره شمالی است دارای گونه های بسیاری است که دو گونه از آن در آمریکا، سه گونه در اروپا و مابقی در آسیا وجود دارند. 

می دونی چند گونه گیلاس در ایران وجود دارد

گیلاس سیاه، گیلاس قرمز ارومیه، گیلاس زرد ارومیه، گیلاس تک دانه مشهد، گیلاس سفید رضاییه، گیلاس بینگ، گیلاس شبستر، گیلاس سیاه قزوین، گیلاس حاج یوسفی، گیلاس ناپلئون، گیلاس قرمز، گیلاس صورتی

گیلاس ها معمولا در ارتفاع 6 تا 9 متری رشد میکنند و گاهی تا 11 متر نیز میرسند، عمر کوتاهی دارد و معمولا در حدود 20 تا 40 سال عمر میکند و درخت گیلاس ساکورا (گونه تزیینی گیلاس که کمتر میوه میدهد) نهایت تا بیست سال عمر میکند.

در ابتدای بهار، شکوفه های زیبا و معطر گیلاس زودتر از بسیاری از درختان، زیبایی وصف ناپذیری به آن میدهد. این درخت از نظر پذیرش گرده توسط مادگی گل هایش، خود ناسازگار است و بیشتر جزو گیاهان دگرسازگار به شمار میرود بنابراین برای گرده افشانی در باغات گیلاس از درختان آلبالو استفاده میشود.

گیلاس ها را به طور کلی به لحاظ میوه شان به دو دسته گیلاس ترش و شیرین تقسیم بندی میکنند. میوه گیلاس عمدتا به شکل قلب تا کروی شکل است و قطری در اندازه نهایت 2 سانتی متر دارد و در رنگ های متنوعی از زرد گرفته تا قرمز تیره دیده میشود.

یاد میگیریم چطور درخت گیلاس رو تکثیر کنم

گیلاس ها به روش قلمه زدن و کاشت از طریق بذر تکثیر میشوند. عمق ریشه های گیلاس سطحی است و باید در خاکی کشت شود که از زهکشی مناسبی برخوردار باشد و رطوبت زیادی نداشته باشد که سبب یاز پوسیدگی ریشه های حساس آن شود. گیلاس هوای گرم و کم باران را در فصل رشد و اواخر فصل برداشت میپسندد و به سرمای مناسب در حدود 5 تا 7 درجه در 900 تا 1800 ساعت در دوره استراحتش نیاز دارد.

این درخت پس از کاشت در باغ برای تولید اولین محصول خود 3 تا 4 سال و برای رسیدن به بلوغ به هفت سال نیاز دارد. با این حال به دلیل هجوم آفات و مستعد بودن به بیماری درخت میوه ای سختی برای رشد و زنده ماندن به شمار میرود.

آفاتی چون شته گیلاس سیاه یا مگس سیاه گیلاس myzus cera در ابتدای بهار، مگس میوه گیلاس Rhagoletis cingulata در اواخر بهار و آفات دیگری چون شپشک های گیاهی، کنه تار عنکبوتی، لارو و حشرات چوب خوار به این درخت علاقه بسیاری دارند همچنین بیماری هایی چون شانکر باکتریایی، شانکر سیتوسپورا، پوسیدگی قهوه ای میوه، پوسیدگی ریشه در خاک مرطوب، پوسیدگی طوقه و چندین بیماری ویروسی دیگر در کمین درختان گیلاس است.

میوه درخت گیلاس که سرشار از فیبر غذایی و ویتامین ث، پروتیئن، کربوهیدارت و چربی ناچیز و مواد مغذی معدنی است سبب شهرت این درخت است و شکوفه های گیلاس از محبوب ترین گل ها برای زنبور عسل به شمار میروند.

درخت گیلاس و فرهنگ های مختلف

در سراسر ژاپن درخت گیلاس یا ساکورا را نماینده خوش شانسی، شروع دوباره و احیای مجدد میدانند و به دلیل عمر کوتاه شکوفه های زیبایش در ادبیات عمومی ژاپن آن را نماد لذت های معصومانه معرفی میکنند و یادآور میشوند که عمر زمان کوتاهی است که باید با عزیزان به اشتراک گذاشته شود.

در اساطیر باستانی درخت گیلاس اکسیری دارد که به خدایان جاودانگی داده است. در افسانه های چینی ققنوس افسانه ای روی بستری از شکوفه های گیلاس میخوابد و این شکوفه ها هستند که به او جاودانگی را هدیه میکنند.

در داستان های بودایی گیلاس نماینده باروری و زنانگی است و طبق افسانه ها مادر بودا در هنگام زایمان توسط یک درخت گیلاس حمایت شده است و در فرهنگ غربی هدیه دادن درخت گیلاس به معنای نوید روزهای خوش آینده است.

پس از شناخت این درخت زیبا و افسانه ای می توانید توسط روستاگل درخت گیلاس را در رویشگاه سبلان به زمین هدیه کرده و در طرح روستایی سبز و کمک به محیط زیست سهیم باشید.