شاید تا به حال درخت ممرز را دیده باشید اما مثل خود من در نگاه اول به دلیل شباهت زیاد آن به درخت نارون، این درخت را به اشتباه تشخیص داده‌اید اما در ادامه به طور کامل با آن آشنا می‌شوید.

نام رایج انگلیسی آن از سختی چوب، شبیه به شاخ گرفته شده است و گاهی به آن چوب آهن نیز گفته می‌شود چوبی که می‌تواند اره‌ها را کُند کند. با نام علمی carpinus betulus و اسامی دیگری همچون the European  و common hornbeam شناخته می‌شود.

هرچه که در مورد درخت ممرز می‌خواهید بدانید

در نواحی شمالی ایران به آن، اولس و شَرَم یا شرم‌دار گفته می‌شود. ممرز همچنین با نام بوک نارون نیز شناخته می‌شود. دهخدا آن را گونه‌ای از درخت اولس معرفی می‌کند که در آستارا، منجیل، طوالش و کوهپایه گیلان، اولاس یا اولس، در کلاردشت و کجور کُرزِل، در اطراف رشت فَق یا فِق، در شیرگاه ساری، بهشهر و میاندوره مِمَرز یا مَمَرز و مَرِز، در لاهیجان شَرَم، در گرگان، علی‌آباد رامیان و حاجیلر تغار و درکتول کَچَف و در رامسر و رودسر جَلَم خوانده می‌شود.

درخت ممرز از اروپا تا قفقاز و ایران و در نقاط مختلف جنگل‌های شمال از جلگه تا ارتفاعات متوسط میان بند و از ارسباران و آستارا تا گلی داغ انتشار دارد. و نمونه‌های فوقانی آن در جنگل‌های نور و دره زرین گل گرگان تا ارتفاع ۱۰۰۰ از سطح دریا دیده می‌شود.

نام‌های محلی ممرز عبارتند از: جلم( در رامسر و رودسر) کرزل (در کلاردشت و کجور) تغار و تغر(در نقاط مختلف گرگان) ممرر(در مازندران)

این درخت برگ ریز، از تیره‌ی توسکاییان است که ارتفاع آن به حدود 15 تا 25 متر می‌رسد، دارای تنه‌ای شیاردار و مایل به رنگ سبز و خاکستری است با برگ‌هایی پهن با شکل‌های یکسان به طول 4 تا 9 سانتی‌متر که رگه‌هایی برجسته، چین‌دار و دندانه دارد که می‌تواند حتی 150 سال رشد کند.

جوانه‌های ممرز برخلاف راش، حداکثر 10 میلی‌متر طول دارند و در نزدیکی شاخه فشرده می‌شوند تک پایه است و گردافشانی آن بسیار زیاد است وتوسط باد پس از پدیدار شدن برگ‌ها در اوایل تابستان صورت می‌گیرد و سپس تبدیل به میوه‌ای کوچک به طول 8-7 میلی‌متر است که تا حدی توسط یک برگ سه پر به طول 3-4 سانتی‌متر احاطه شده است و در پاییز بالغ می‌شود.

ممرز به عنوان گیاهان غذایی توسط لارو، برخی از گونه‌های Lepidoptera از جمله پروانه پاییزی، زمرد معمولی، خارپردار، ابوالهول گردو، زیربال مسی و پروانه زمستانه استفاده می‌شود.

مراقب درخت ممرز باش

این درخت مانند درخت لیلکی از درختان بومی ایران است و  تکثیر این درخت از روش بذر صورت می‌گیرد. بهترین زمان برای جمع‌آوری باله‌های بذر نرم و در حال تغییر به رنگ زرد است، بذر ممرز در پاییز و درهوای آزاد کاشته می‌شود و یک دوره سرمایی 3-4 ماهه را طی می‌کنند و از طریق پیوند نیز تکثیر می‌شود.

ممرز در شرایط آفتابی و نیمه سایه رشد می‌کند به کیفیت خاک حساسیت چندانی نشان نمی‌دهد و در اغلب خاک‌ها رشد می‌کند با این حال خاک‌هایی با زهکشی خوب برای آن مناسب‌تر است. بذرها اغلب تا بهار سال دوم پس از کاشت جوانه نمی‌زنند، این درخت یک بذر پرکار است و با بازسازی طبیعی شدید مشخص می‌شود.

ویژگی‌های فرهنگی و ادبیاتی درخت ممرز

در زبان انگلیسی مرسوم است افرادی که در ماه ژوئن متولد شده‌اند از درخت ممرز افتاده‌اند، رومی‌ها از ممرز برای ارابه‌های خود استفاده می‌کردند. هزارتوی همپتون کورت در لندن در اصل از ممرز بود قبل از اینکه باسرخدار و هالی جایگزین شود.

آخرین درخت، تنها درختی که از ویرانی نبرد دلویل وود در سال 1916 جان سالم به در برد. این درخت به عنوان بخشی از یادبود ملی دلویل وود آفریقای جنوبی در نزدیکی لانگووال حفظ شده است.

ممرز لینکلن، توسط رئیس جمهور لینکلن در باغ گیاه‌شناسی ایالات متحده در محوطه کاپیتول، واشنگتن‌دی‌سی کاشته شد. ممرز لینکلن، توسط رئیس جمهور لینکلن در باغ گیاه شناسی ایالات متحده در محوطه کاپیتول، واشنگتن‌دی‌سی کاشته شد.

امیدوارم از خواندن این مطالب لذت برده باشید هدف ما از جمع آوری این اطلاعات آشنایی هر چه بهتر شما دوستداران طبیعت با منابع طبیعی و درخت‌کاری است همان طور که می‌دانید روستاگل با کاشت درختان بیشمار در رویشگاه‌های مناسب حافظ منابع طبیعی است برای اطلاع از رویشگاه‌ها اینجا را انتخاب کنید.