با درخت کیالک آشنایی دارید؟

می‌دانستید درخت کیالک همون درخت زالزاک است؟

در ادامه به بررسی انواع درخت زالزالک و خواص بی‌نظیر آن می‌پردازیم و اینکه چطور در خانه خودمان درخت زالزالک پرورش دهیم.

صفر تا صد درخت زالزالک

نام علمی: CRATAEGUS MONOGYNA

خانواده: ROSACEAE - گل سرخیان
بومی منطقه: اروپا ، آفریقای شمالی و غرب آسیا 
خَفجه، کیالک، کویج ، single-seeded hawthorn ،mayblossom ،maythorn ،quickthorn، خَفجه، کیالک، رَمَلُک
نام علمی: Crataegus

و در رویشگاه باغ انجیره توسط روستاگل در کنار سرو سیمین و سرو شیراز کاشت می‌شود.
این گیاه دارای سه نوع زرد، سیاه و قرمز می‌باشد و از خانواده‌ی رزاسه و از جنس ولیک که اکثرا خارهایی کوتاه، برگ‌هایی کوچک دندانه‌دار و میوه‌هایی گرد و سیبی‌ شکل با قطری حدود ۱ تا ۲ سانتیمتر به رنگ زرد یا سرخ و بعضا هم سیاه دارند.

زالزالک درختچه یا درختانی کوچک به ارتفاع 5 تا 14 متر، با میوه‌ای خوراکی می‌باشد. این درختچه دارای شکوفه‌های پُرپَر زیبا به رنگ سفید یا صورتی و معطر است. درختچه کیالک در دامنه‌ی كوه‌ها و اراضی جنگلی آفتابی در سرتاسر جهان می‌روید.

خاردار بودن و پرپشتی شاخ‌ و برگ این درختان آن‌ها را به گزینه‌ی مناسبی برای کشت در فضای سبز با مصارف زینتی و یا جهت ایجاد مانع و حصار سبز بدل ساخته است. در گذشته اروپائیان این درختان را حامل اصلی باکتری Erwinia تشخیص داده بودند که در گیاهان خانواده‌ی رزاسه شیوع زیادی داشت.

گل‌های درخت زالزالک بصورت هرمافرودیت بوده و در بهار ظاهر می‌شوند ممکن است گل‌ها در مناطقی که بومی این گیاه است زودتر نیز ظاهر شود. 5 تا 25 شاخه گل با هم وجود دارند و هر گل حدود 1 سانتی‌متر قطر داشته و دارای 5 گلبرگ سفید به همراه پرچم‌های متعدد قرمز رنگ و یک خامه است.

گل‌های زالزالک معطر بوده و گرده افشانی آن‌ها توسط زنبور عسل و دیگر حشرات صورت می‌گیرد.

میوه زالزالک کوچک، تخم مرغی شکل، اغلب به رنگ قرمز تیره، به طول 1 سانتی‌متر، شبه ستاره اما از نظر ساختمانی یک میوه دانه‌دار حاوی یک بذر می‌باشد. پرندگان میوه‌ی این گیاه را می‌خورند و بذر آن را از طریق مدفوع، دفع و پراکنده می‌کنند.

پوست تنه و شاخه‌های این درختان در ابتدا به رنگ قهوه‌ای و با بریدگی‌های زیاد بوده اما بعدا صاف می‌شوند و به رنگ خاکستری تغییر رنگ می‌یابند. نام Crataegus به نظر می‌رسد از واژه‌ی یونانی Kratos به معنی محکم اقتباس شده است.
ریشه‌ی این گیاه بسیار عمیق است که در خاک نفوذ می‌کند به همین دلیل از آب‌های زیرزمینی تغذیه می‌کند.

زالزالک در ایران در بلندی‌های بالای ۲۵۰۰ متر در استان کهگیلویه و بویراحمد، استان فارس و استان اصفهان به خصوص شهرستان نجف‌آباد می‌روید و رتبه اول تولید زالزالک در ایران به آذربایجان شرقی تعلق دارد. در همدان به این میوه گیویج gīvīj می‌گویند.

چطور درخت زالزالک رو پرورش بدهیم؟

درخت زالزالک از طریق بذر و پیوند تکثیر می‌شود.

کاشت بذر درخت زالزالک

در کشت بذری توجه داشته باشید که بذرهای این گیاه نیاز به یک دوره سرمادهی برای جوانه‌زنی دارند، با توجه به پوششی که بذر این گیاه دارد طی دوره جنینی دیر سبز می‌شود، به همین دلیل برای جوانه‌زنی سریع ابتدا میوه را بچینید و سپس بگذارید کمی پوسیده شود، بذر گیاه را تمیز کنید و به مدت سه تا چهار ماه آن را در دمای 21 تا 28 درجه سانتی‌گراد نگهداری کنید و پس از آن به مدت پنج ماه بذرها را در مقداری خزه مرطوب و در دمای چهار درجه سانتی‌گراد نگهداری کنید و پس از آن بذر گیاه را در اواسط فصل بهار در گلدان بکارید و در فصل تابستان در زمین اصلی و در فضای باز بکارید که نتیجه جوانه زدن بذر در سال بعد است.

پیوند زدن درخت زالزالک

برای پیوند زدن درخت زالزالک می‌توانید از پایه درخت گلابی و درخت سیب استفاده کنید.

چه شرایطی برای رشد درخت زالزلک مناسب است؟

ارتفاع این گیاه بسته به شرایط اقلیمی و محیطی رشد بین 4 تا 12 متر است.

برای رشد به آفتاب کامل و نیمه سایه نیاز دارد بنابراین روزانه 6 تا 8 ساعت نور خورشید برای رشد این گیاه ضروری است.

دمای مناطق معتدل و گرمسیری را برای رشد می‌پسندد.

درخت زالزالک برای رشد به خاک سبک، متوسط و غنی نیاز دارد که البته برای رشد خاک‌های سنگین و فقیر را نیز تحمل می‌کند بنابراین می‌توان گفت نسبت به خاک زیاد حساس نیست و تقریبا در اکثر خاک‌ها رشد می‌کند.

به آبیاری کم و مرطوبی نیاز دارد بنابراین بین دو آبیاری نگذارید سطح خاک خشک شود و آن را همیشه مرطوب نگه دارید.

فاصله کاشت درختان از یکدیگر بین 4 تا 5 متر و فاصله بین ردیف‌های 5 متر است.درخت زالزالک به مانند سایر درختان نیاز به کود برای افزایش گل‌دهی دارد که در این میان استفاده از کود پوسیده دامی به همراه سایر کودهای شیمیایی توصیه می‌شود همانطور که می‌دانید روستاگل با کاشت درختان بیشمار در طرح های مختلف مانند طرح آ هدیه درخت، طرح ب روستایی سبز و... حافظ منابع طبیعی است و مراقبت از درختان را بر عهده دارد.

مراقب درختت باش

همانطور که می‌دانید هر درخت بیماری‌ها و آفات مخصوص به خود را دارد که ما می‌توانیم با شناخت و داشتن اطلاعات کافی در مورد آن درخت خود را درمان کنیم در ادامه به بیماری‌های درخت زالزالک می‌پردازیم.

شته

در واقع نام نوعی حشره است که به بخش‌های مختلف درخت همچون برگ و میوه گیاه خسارت وارد می‌کند که تنها راه مبارزه با آن استفاده از سموم شیمیایی در زمان مناسب است.

کنه

حشره‌ای کوچکی است که از بخش‌های مختلف گیاه همچون برگ، گل و شاخه گیاه تغذیه و به آنها خسارت وارد می‌کند که برای از بین بردن آنها می‌توانید از روش‌های فیزیکی و سموم شیمیایی استفاده کنید.

لکه‌های برگی

از بیماری‌های رایج این درخت وجود لکه‌های برگی بر روی بخش‌های مختلف برگ گیاه است که باعث ریزش برگ می‌شود.

سوختگی برگ

سوختگی برگ یکی دیگر از بیماری‌های رایج درخت زالزالک به شمار می‌رود که همانطور که از نامش پیداست باعث تغییر رنگ برگ به قهوه‌ای می‌شود.

انواع درخت زالزالک

زالزالک وحشی

میوه‌ی زرد تا قرمز رنگی دارد که گرده افشانی آن توسط زنبور عسل انجام می‌شود که در اصل غذای بسیاری از پرندگان به شمار می‌رود که میوه گرد و کروی مانندی در سایز متوسط تولید می‌کند.

زالزالک ایرانی قرمز

بومی استان چهارمحال بختیاری است که شاخه‌های کرکدار بلندی با میوه قرمز رنگ دارد که از این گونه بیشتر به عنوان پایه‌ای مقاوم برای ارقام تجاری درخت استفاده می‌کنند که از مقاومت بالایی برخوردار است.

زالزالک زرد

در بخش وسیعی از ایران، سوریه، لبنان، عراق و … رشد می‌کند که خود دارای ارقام و واریته‌های مختلفی ازجمله درخت زالزالک با میوه‌ی نارنجی، درخت زالزالک با میوه‌ی زرد، درخت زالزالک با میوه‌ی قرمز و در نهایت درخت زالزالک با میوه‌های قرمز و زرد است که تا 7 متر رشد می‌کند و برگ‌های بادبزنی زیبایی تولید می کند که در بیشتر مناطق رشد می‌کند.

زالزالک خارتیر

گونه‌ای زالزالک به شمار می‌رود که در بیشتر مناطق رشد و از رشد به نسبت آسانی برخوردار است که ارتفاع آن بین 4 تا 8 متر تخمین زده شده است.

زالزالک اروپایی

همانطور که از نامش پیداست بومی مناطقی از اروپا است که به صورت درختچه‌ای کوتاه رشد می‌کند.

زالزالک شرقی

به صورت درختچه‌ای کوتاه با تعدادی شاخه و برگ زیاد رشد می‌کند که برای ایجاد حصار مناسب است.

زالزالک سیاه

همانطور که از نامش پیداست میوه‌ی گرد و کروی مانندی به رنگ سیاه تولید می‌کند که از آن استفاده‌های مختلفی می‌کنند.

زالزالک سبز

میوه‌ی سبز رنگی در سایز متوسط تولید می‌کند که گل‌های معطری نیز دارد که در فصل بهار شکوفه می‌دهد.

زالزالک مکزیکی

بومی مناطقی از مکزیک است که میوه‌ی آن گرد و کروی است که خواص بسیاری دارد.

زالزالک سرخ

ولیک با نام زالزالک برگ ریز نیز شناخته می‌شود نوعی سرده از زالزالک است که بومی شمالی غربی آفریقا و غرب آسیا است که به عنوان گیاهی زینتی نیز شناخته می‌شود که خاصیت دارویی و درمانی زیادی دارد.

زالزالک کرکی

تنه خاکستری رنگی با شاخه‌ای خاردار و انبوه دارد، ارتفاع این گیاه به بیش از 7 متر می‌رسد که در بیشتر مناطق رشد و گیاهی خزان‌پذیری به شمار می‌رود.

خواص دارویی و درمانی بی‌نظیر زالزالک

زالزالک داراى مواد معدنى گوناگون، ویتامین‌ها، مقدار زیادى تانن و کلسیم، پکتین، اسیدتارتاریک، اسیدمالیک، روغن چرب، قندهاى گلوکز و فروکتوز است. بسیار قابض و در درمان اسهال خونی مؤثر است. براى تقویت قلب و معده بسیار توصیه شده است. برای معالجه‌ی بیماران مبتلا به فعالیت نامنظم قلب کاربرد دارد. در مواقع کم خونى و سِل اثر خوبی دارد. برای روماتیسمى‌ها و مبتلایان به ورم روده مفید است.

اشتها را زیاد مى‌کند. جهت درمان قطره قطره آمدن ادرار توصیه شده است. شربت زالزالک همراه با شکر سرخ، براى رفع سردرد شدید مفید است. گل زالزالک ، ضد تشنج بوده و حرکات نامنظم قلب را تنظیم مى‌کند.

داروى مفید و خاصى بر ضد تپش قلب و ضربان شدید آن است.

زالزالك كه يك گياه ضد نارسائی قلبی و كاهش دهنده فشارخون است، داراي خاصيت ضد اضطراب نيز می‌باشد. در يك مطالعه، اثربخشی عصاره‌ی گياهی زالزالك در درمان اختلالات ناشی از اضطراب بر روی 264 نفر مورد بررسی قرار گرفت و نتايج نشان داد كه اين دارو در درمان اضطراب كاملاً مؤثر است.

در اغلب کشورهای اروپایی خصوصا آلمان برای درمان بی ‌نظمی ضربان قلب از گیاه زالزالک استفاده می‌شود. همچنین زالزالک در درمان آنژین و تصلب شرایین سفت شدن دیواره رگ‌‌ها بسیار کاربرد دارد.

خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره‌ی زالزالک

تحقیقات جدید نشان می‌دهد که زالزالک آنتی ‌اکسیدان بسیار قوی محسوب شده و می‌‌تواند به عنوان یک مکمل غذایی مقوی عمل کرده و در تنظیم وزن، گلوکز خون و التهاب نقش داشته باشد.

محققان آمریکایی طی بررسی‌هایی که روی زالزالک انجام دادند، دریافتند این میوه به خاطر داشتن مقادیر بالایی از مواد آنتوسیانین، بسیار مفید است و در رنگ‌های مختلف این میوه آنتوسیانین‌های زیاد و متفاوتی یافت می‌شود که دانه‌های زالزالک را از فشار اکسایشی نور خورشید حفظ می‌کنند.

خوردن زالزالک بدن ما را از موقعیت‌های زیان‌آور مانند قرار گرفتن در معرض آلودگی و رادیکال‌های آزاد حفظ می‌کند. به عبارتی تحقیقات نشان می‌دهد مصرف زالزالک در درمان برخی بیماری‌ها، از سرطان گرفته تا چاقی، اثر مثبت می‌گذارد و این تأثیر به دلیل خواص ضد‌ التهابی ماده‌ی آنتوسیانین موجود در آن است.

مواد موجود در زالزالک قند خون و عملکرد انسولین خون را بهبود می‌بخشد.

یکی از مواد مفید موجود در زالزالک فلاونوییدهایی می‌باشند که نسبت به رنگ میوه شدت اثرات آنتی ‌اکسیدانی آن ها تغییر می‌کند. میوه‌های قرمزرنگ دارای اثر قوی، صورتی اثری ضعیف و زرد اثر ضعیف‌تری دارند.
زالزالک اگر به خوبی خشک شود تنها مقداری از ویتامین C خود را از دست می‌دهد اما دیگر ترکیبات شیمیایی خود را حفظ می‌کند. لذا برای نگهداری زالزالک خشک باید آن را در محلی که تهویه مناسبی دارد، نگه داشت.

با درخت زالزالک این درخت پرفایده آشنا شدید برای حفظ این درخت می‌توانید آن را در رویشگاه فریدن به زمین هدیه کنید.